Tendinit kasların kemiklere bağlandığı tendonların iltihaplanmasıdır. Bu durum tekrarlayan hareketler sonucu meydana gelir. Genellikle sporcular veya el işçiliği yapan kişilerde görülür. Tendonlardaki bu iltihap hareket halindeyken ortaya çıkan ve genellikle donuk olarak nitelendirilen ağrılarla kendini belli eder. Tendinitin diğer belirtileri arasında etkilenen bölgede hassasiyet ve hafif bir şişlik bulunur. Ağrı aktivite ile şiddetlenir ve tedavi edilmezse eklem hareketlerinde sertlik ve güç kaybına neden olabilir. Bu durum etkilenen kişinin günlük aktivitelerini önemli ölçüde etkileyebilir.

Prof. Dr. Özgür KILIÇKESMEZ

Girişimsel Radyoloji / Girişimsel Nöroradyoloji

Prof. Dr. Kılıçkesmez, Türk Radyoloji Yeterlilik Belgesi, Türk Girişimsel Radyoloji Yeterlilik Belgesi, Strok (inme) tedavisi sertifikasyonu ve Avrupa Girişimsel Radyoloji Boardu (EBIR) sahibidir. Akademik geçmişinde, 2008 yılında Siemens Radyoloji Birincilik Ödülü’nü kazanmıştır.  Medicana Ataköy hastanesinde tedavilerini yapmaktadır.

Özgeçmiş Ödüller Yorumlar

Özgeçmiş Makaleler

Ödüller Yorumlar

Tendinit Nedir?

Tendinit tendonların zarar görmesiyle ortaya çıkan bir iltihaplanma durumudur. Bu sağlık sorunu, genellikle tekrar eden fiziksel aktiviteler sonucu gelişir. Özellikle omuz, dirsek, diz, ayak bileği ve topuk gibi bölgelerde daha sık rastlanır. Tendonlar kasları kemiklere bağlayan ve hareket kabiliyetinizde kritik rol oynayan yapılar olarak tanımlanır. Aşırı kullanım tendonlarda mikro yırtıklara yol açabilir; bu da iltihaplanma ve ağrıya neden olur. Tendinitin belirgin semptomları arasında hareket sırasında artan ağrı eklemlerde sertlik ve hareket esnasında çıkan çatlama sesleri yer alır. Bu belirtiler günlük aktiviteleri zorlaştırır ve yaşam kalitesini düşürebilir.

Tendinit Nedenleri Nelerdir?

Tendinit çok faktörlü bir durum olarak çeşitli etkenlerden kaynaklanabilir. Başlıca nedenler tekrarlayan zorlanmalar ve aşırı kullanım sonucu tendonlarda meydana gelen mekanik aşırı yüklenmedir. Bu stresler özellikle belirli işler veya spor aktiviteleri sırasında ortaya çıkar. Tendonlar sürekli tekrarlanan hareketlerle zamanla yıpranır ve mikrotravmalara uğrar. Bu durum tendon dokusunda dejeneratif değişikliklere yol açar.

• İnşaat işleri veya montaj hattı gibi sürekli tekrar eden hareket gerektiren işler tendonlara ek yük bindirir.
• Koşma, zıplama gibi tekrarlayan hareketler içeren sporlar özellikle Aşil tendonunda sorunlara yol açabilir.

Zamanla tendonların onarım kapasitesi tekrarlayan hasarlar nedeniyle aşılır. Bu durum ağrı, sertlik ve fonksiyon kaybıyla sonuçlanır. Ayrıca genetik faktörler de tendon yaralanmaları riskini artırabilir. Kolajen genlerinde meydana gelen mutasyonlar, tendonların yapısal bütünlüğünü bozarak onları daha kırılgan hale getirebilir.

• Özellikle kolajen yapısını etkileyen genetik değişiklikler tendinopati gelişim riskini artırır.

Ek olarak yaş ve çeşitli sağlık koşulları da tendinopati riskini artırabilir. Yaşla birlikte azalan tendon elastikiyeti ve vaskülaritesi daha yüksek dejenerasyon riskine yol açar.

• Yaşlı bireylerde tendon elastikiyeti azalır dejenerasyon riski artar.
• Diyabet, obezite ve romatizmal hastalıklar tendon sağlığını bozabilir.

Tendinit Ne Kadar Yaygındır?

Tendinit genel nüfus arasında yaklaşık %5 gibi bir orana sahiptir. Bu durum özellikle sporcular arasında daha fazla rastlanır. Tekrarlayan hareket gerektiren aktivitelerle uğraşan bireylerde görülme sıklığı artar. Orta yaş ve üzeri yetişkinlerde daha yaygın olan bu rahatsızlık yaş ilerledikçe artış gösterir.

Yaş Gruplarına Göre Dağılım:

• Rotator manşet tendinopatisi yaşlı yetişkinlerde özellikle yaygındır ve 70 yaş üstü bireylerde %50’ye varan bir yaygınlık gösterir.
• Sporcular arasında Aşil ve patellar tendinopati özellikle belirgindir. Voleybol ve basketbol gibi zıplama gerektiren sporlar bu duruma zemin hazırlar.

Cinsiyete Göre Yaygınlık:

• Erkekler Aşil tendinopatisi gibi bazı tendon iltihaplarına daha yatkındır. Erkeklerde bu oran kadınlara göre 3:1 gibi bir farkla daha yüksektir.
• Rotator manşet tendiniti ise yaşla birlikte kadınlarda daha yaygın hale gelmektedir.

Aktivite Düzeyine Göre İncelenmesi:

• Yüksek aktivite gerektiren sporlar Aşil ve patellar tendinopatisinin gelişimini tetikler. Özellikle koşucularda Aşil tendinitinin yaygınlığı %40’a kadar çıkabilir.
• Patellar tendon yaralanmaları zıplama gerektiren sporlarda %24,8 gibi bir orana ulaşabilir.

Tendinit Sırasında Neler Olur?

Tendinit süreci tendon yapısında önemli değişikliklerle karakterize edilir. Mekanik aşırı kullanım tendonun yapısal bütünlüğünü bozar ve çeşitli hücresel süreçlerin başlamasına neden olur. İlk olarak tendon lifleri normalde düzenli ve sağlam olan yapısını kaybeder. Düzensiz kollajen lifleri özellikle Tip III kollajenin artışıyla bozulmaya başlar. Bu durum, tendonun esnekliğini ve dayanıklılığını azaltır.

Ekstrahücresel matris bozulmaları:

• Düzensiz hale gelen ECM
• Mukoit dejenerasyon ile kollajen liflerinin ayrılması

Bu yapısal değişiklikler tendonun mekanik yüklere karşı direncini düşürür. Sonuç olarak ağrı ve fonksiyonel kısıtlamalar meydana gelir. Tendon etrafında küçük kan damarlarının ve sinirlerin gelişimi normalde sağlıklı tendonlarda görülmez. Bu yeni damarlar ve sinirler ağrının artmasına katkıda bulunur.

Hücresel değişiklikler ve mekanik stres etkileşimi tendinopatinin ana nedenlerindendir. Aşırı yüklenme tenositlerin aşırı aktif hale gelmesine ve inflamatuar yanıtların artmasına yol açar. Tenositler ECM’yi bozan ve tendon dejenerasyonunu hızlandıran matris metaloproteinazları üretir. Ayrıca mekanik stresin yol açtığı termal ve hipoksik koşullar tenositlerin ölümüne sebep olur.

Tendinitin Mikroskobik İncelenmesi

Tendinit tendonlarda görülen akut inflamatuar bir durumdur. Bu sağlık problemi mikroskop altında incelendiğinde belirli patolojik değişiklikler gösterir. İlk olarak kolajen liflerinin düzensizliği dikkat çeker. Normal şartlar altında düzenli ve paralel demetler şeklinde bulunan bu lifler inflamasyon süreciyle bozulur:

• Kolajen Düzensizliği: Liflerin düzenli yapılarını kaybederek kıvrımlı ve lokalize düzensizlikler göstermesi.
• Hiperselülerite: Hücre sayısının artması özellikle inflamatuar hücrelerin; onositler, makrofajlar ve nötrofillerin bölgeye akınıyla karakterizedir.
• Yeni Damar Oluşumu: İltihaplı bölgede hasarlı dokunun onarılmasına yardımcı olacak yeni kan damarlarının gelişimi.

Tendonun kronik dejenerasyonu olan tendinozda ise durum daha karmaşıktır. Akut tendinitin aksine, tendinozda kolajen lifler ciddi şekilde bozulmuş ve parçalanmıştır. Bu durum tendonun esnekliğini ve fonksiyonunu doğrudan etkiler. Kronik fazda gözlemlenen mikroskopik bulgular şunlardır:

• Kolajen Düzensizliği: Kolajen matrisinin kaotik ve düzensiz yapısı.
• Fibrozis ile Hiperselülerite: Anormal tenosit sayısındaki artış ve fibroblast benzeri hücrelerin ortaya çıkışı.
• Yeni Damar Oluşumu ve Hipoksi: İşlevselliği düşük yeni damarların oluşumu ve bu durumun yol açtığı hipoksi.
• Klasik İltihaplanmanın Yokluğu: İnflamatuar hücre infiltrasyonunun olmaması sürecin dejeneratif doğasını vurgular.

Tendinitin Belirtileri Nelerdir?

Tendinit tendonlarda meydana gelen iltihaplanma sürecidir. Bu durum belirli fiziksel aktiviteler sırasında yavaş yavaş başlayan ve zamanla kötüleşebilen belirgin ağrılarla kendini gösterir. İlk olarak lokalize ağrı en dikkat çekici semptomdur. Ağrı genellikle etkilenen tendonun bulunduğu bölgede hissedilir. Ayrıca hareket sırasında artan bu ağrı dinlenme halinde hafifleyebilir.

Hastalar etkilenen bölgede hassasiyet ve dokunulduğunda ağrı şikayetinde bulunurlar. Tendon etrafında palpasyon yapıldığında bu hassasiyet açıkça fark edilir. Aynı zamanda inflamasyonun bir göstergesi olarak hafif veya orta derecede şişlik görülebilir.

• Şiddetli veya donuk ağrı
• Etkilenen bölgede hassasiyet
• Hareketle artan ağrı
• Dinlenme ile hafifleyen ağrı
• Hafif veya orta derecede şişlik

Ek olarak tendinit sürecinde tendon ve çevresindeki dokuların iltihaplanması nedeniyle hareket kabiliyetinde azalma meydana gelir. Hasta etkilenen eklemi olağan şekilde hareket ettirmekte güçlük çekebilir. Bu durum günlük yaşam aktivitelerini kısıtlar ve kaliteyi düşürür. Sıklıkla rastlanan başka bir bulgu da iltihaplanmış tendonun üzerine basınç uygulandığında artan ağrıdır. Tendinit tedavi edilmezse kronik ağrıya ve kalıcı fonksiyon kaybına yol açabilir. Bu nedenle belirtiler fark edildiğinde zamanında ve uygun bir tedavi sürecine başlanmalıdır.

Tendinit Nasıl Teşhis Edilir?

Tendinit teşhisi belirgin semptomlar ve detaylı tıbbi incelemelerle konur. Doktorlar hastanın hareket kabiliyetini ve tendonların sağlık durumunu değerlendirmek için çeşitli yöntemler kullanır. İlk adım genellikle fiziksel muayenedir. Burada doktor tendondaki hassasiyeti şişliği ve ağrıyı değerlendirir. Ayrıca hastanın hareket kabiliyeti özel testlerle test edilir ki bu durum olası yırtık veya iltihaplanma belirtilerini ortaya çıkarabilir.

Görüntüleme teknikleri tendinitin teşhisinde kritik rol oynar. En sık kullanılan iki yöntem şunlardır:

• Ultrason: Bu yöntem tendonun yapısını ve hareketini dinamik bir şekilde görselleştirir. Tendonun kalınlaşması ve ekojenite değişiklikleri bu testle belirlenir. Özellikle Doppler Ultrason tendonlarda artmış kan akışını göstererek hastalığın varlığını ve şiddetini belirler.
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): MR özellikle karmaşık veya derin tendon hasarlarının belirlenmesinde kullanılır. Yumuşak doku ayrıntısının yüksek çözünürlüklü görüntülerini sunarak yırtıklar ve dejenerasyon gibi durumlar net bir şekilde gösterilir.

Tendinit Nasıl Tedavi Edilir?

Tendinit tedavisinde çeşitli yöntemler etkin olarak kullanılmaktadır. Bu yöntemlerin her biri belirli durumlarda daha iyi sonuçlar sunma potansiyeline sahiptir. İşte bu yöntemlerden bazıları:

• Trombositten Zengin Plazma (PRP) Enjeksiyonları: PRP tedavisi hastanın kendi kanından elde edilen konsantre trombositleri kullanarak tendonlardaki iyileşme sürecini hızlandırır. Bu tedavi özellikle kronik tendinit durumlarında tendon hücrelerinin yenilenmesini destekler. İyileştirilmiş tendon yapısı ve azalmış ağrı PRP’nin sağladığı faydalardan bazılarıdır. Uzun vadeli sonuçlar diğer bazı tedavilere kıyasla PRP ile daha üstün olabilir.
• Kortikosteroid Enjeksiyonları: Bu tedavi yöntemi özellikle akut ağrıların yönetiminde kullanılır. Kortikosteroidler ağrıyı ve şişliği hızla azaltan güçlü anti-enflamatuar ilaçlardır. Ancak uzun süreli kullanımları tendon zayıflığına ve yırtılma riskini artırabileceğinden genellikle kısa süreli tedavi seçeneği olarak değerlendirilir.
• Ekstrakorporeal Şok Dalga Tedavisi (ESWT): ESWT ses dalgalarını kullanarak doku onarımını teşvik eder ve tendinopatiler için invaziv olmayan bir tedavi seçeneğidir. Özellikle kalsifik tendinit gibi durumlarda etkilidir. Ağrıyı azaltma ve tendon fonksiyonunu iyileştirme konusunda başarılı sonuçlar sunar.

Embolizasyon: Hiçbir tedaviye yanıt vermeyen inatçı tendinitlerde embolizasyon, anjiyoda uygulanan, günübirlik ameliyattan önceki oldukça etkili bir tedavi yöntemidir. Problemli dokunun beslenmesi azaltılır, iltihap ve enflamasyon önlenir.

Tendinitin Görünümü

Tendinit tedavisinde iyileşme süreci ve beklentileri durumun şiddetine ve tedaviye uyum derecesine bağlı olarak değişiklik gösterir. Akut tendinit vakalarında erken müdahale ile hastalar genellikle üç ila altı ay içinde önemli iyileşmeler gösterebilir. Bu müdahaleler arasında dinlenme ve buz uygulaması bulunur. Fizik tedavi ise tendonun iyileşmesini hızlandırmada ve tekrarlamayı önlemede özellikle önemlidir. Kronik tendinit durumlarında iyileşme süresi altı aydan bir yıla kadar uzayabilir. Cerrahi gerektiren ciddi vakalar daha uzun bir iyileşme süreci gerektirir ve genellikle altı ila on iki ay sürebilir.

Iyileşme sürecini etkileyen faktörler:

• Yaş: Yaşlı bireyler daha yavaş iyileşme süreci yaşayabilir.
• Erken Müdahale: Hızlı ve etkili tedavi iyileşme süresini kısaltabilir.
• Aktivite Modifikasyonu: Etkilenen tendon üzerindeki stresin azaltılması iyileşmeyi destekler.
• Altta Yatan Sağlık Koşulları: Diyabet gibi koşullar iyileşmeyi yavaşlatabilir.

Tendinitin tekrarlama riski ve uzun vadeli sonuçlar üzerinde de büyük etkileri vardır. Konservatif tedaviler genellikle iyileşme sağlasa da altta yatan biyomekanik sorunların ele alınmaması tekrarlama riskini artırabilir.

Tendinit Komplikasyonları Nelerdir?

Tendinit zamanında ve uygun şekilde tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilir. En yaygın ve ciddi komplikasyonlar arasında tendon kopması ve kronik ağrıya neden olan tendinozis bulunur.

Tendon Kopması:

• Tendon aşırı zorlama veya tekrarlayan hareketler sonucu yırtılabilir.
• Zayıflamış tendon yapısı kopmaların daha sık görülmesine neden olur.
• Özellikle Aşil tendonu gibi bazı tendonlar kopma riski daha yüksek olan bölgelerdir.
• Uygunsuz tedavi yöntemleri örneğin aşırı kortikosteroid enjeksiyonları riski artırabilir.

Kronik Ağrı ve Tendinozis:

• Tendinitin ilerlemesi sonucu tendinozis gelişebilir.
• Tendinozis tendonun yapısal bozulması ve kollajen liflerinin dejenerasyonu ile karakterizedir.
• İnflamasyonun uzun süreli hasara dönüşmesi tendonun skarlaşmasına ve işlevini kaybetmesine yol açar.
• Tendinozis tedavi edilmediğinde kalıcı ağrı ve rahatsızlık yaratır.

Prof. Dr. Özgür KILIÇKESMEZ

Prof. Dr. Özgür Kılıçkesmez üniversite eğitimini 1997 yılında İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nde, Radyoloji uzmanlık eğitimini İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde 2001yılında tamamladı. Uzun dönem askerlik görevini Diyarbakır Asker Hastanesi’nde yerine getirdi. Kartal ve Bakırköy EA Hastanelerinde MR bölümlerinde görev aldı.