Karaciğer hemanjiomları genellikle zararsız ve tedavi gerektirmeyen tümörlerdir. Ancak belirli durumlarda müdahale şarttır. Günümüzde cerrahi ve girişimsel yöntemler ön plandadır. Bu derlemede karaciğer hemanjiomlarının patolojik özellikleri ele alınmaktadır. Ayrıca bu tümörlerin kan kaynağı ve tedaviye yönlendirme kriterleri tartışılmaktadır. Girişimsel tedavilerin güncel durumu ve bu alandaki ilerlemeler değerlendirilmekte. Bu bağlamda minimal invaziv tekniklerin gelişimi büyük önem taşımaktadır.

Prof. Dr. Özgür KILIÇKESMEZ

Girişimsel Radyoloji / Girişimsel Nöroradyoloji

Prof. Dr. Kılıçkesmez, Türk Radyoloji Yeterlilik Belgesi, Türk Girişimsel Radyoloji Yeterlilik Belgesi, Strok (inme) tedavisi sertifikasyonu ve Avrupa Girişimsel Radyoloji Boardu (EBIR) sahibidir. Akademik geçmişinde, 2008 yılında Siemens Radyoloji Birincilik Ödülü’nü kazanmıştır.  Medicana Ataköy hastanesinde tedavilerini yapmaktadır.

Özgeçmiş Ödüller Yorumlar

Özgeçmiş Makaleler

Ödüller Yorumlar

Karaciğer Hemanjiomlarının Epidemiyolojisi ve Patolojik Özellikleri

Karaciğer hemanjiomları karaciğerde görülen iyi huylu tümörler arasında en yaygın olanıdır. Tesadüfen keşfedilen bu tümörler çoğunlukla belirti göstermez. Yapılan çalışmalar bu tümörlerin prevalansının geniş olduğunu ortaya koymuştur.

• Prevalans oranları %0.4 ile 7.3 arasında değişmektedir.
• Morbidite oranı ise %2.5 olarak belirlenmiştir.

Karın ağrısı gibi spesifik olmayan semptomlar veya rutin sağlık kontrolleri sırasında fark edilebilen hemanjiomlar genellikle herhangi bir müdahale gerektirmez. Ancak bazı özel durumlarda girişimsel tedavilere başvurulabilir. Hemanjiomlar her yaş grubunda gelişebilirken özellikle 30-50 yaş arası bireylerde daha sık rastlanır.

• Kadınlar bu tümörler için daha yüksek risk altındadır.
• Kadın ve erkek arasındaki oran 1.2’den 6’ya kadar çıkabilir.

Hemanjiyomların neden olduğu bilinmemekle birlikte embriyonik dönemdeki kan damarlarının aşırı ve anormal gelişimi ile ilişkilendirilir. Vasküler malformasyonlar bu tümörlerin temelini oluşturur.

• Embriyonik aşamadaki kılcal damar ağlarının bozuk gelişimi venöz malformasyonlara yol açar.
• Bu malformasyonlar tek tabaka endotel hücreleriyle çevrili ince lümen duvarlarından oluşur.

Seks hormonlarının özellikle östrojen ve progesteronun, hemanjiyomların büyümesinde rol oynadığı düşünülmektedir. Gebelik ve oral kontraseptif kullanımı bu hormonların seviyelerini artırarak tümörlerin büyümesini tetikleyebilir.

• Hormonların vasküler endotel hücrelerinin çoğalmasına katkı sağladığı gözlemlenmiştir.

Histopatolojik incelemeler hemanjiyomların farklı boyutlarda anormal kan sinüsleri içerdiğini gösterir. Bu tümörlerde normal hepatositler Kupffer hücreleri veya safra kanalı bileşenleri bulunmaz. Ayrıca bu tümörlerin içinde veya çevresinde nekroz, fibroz ve kalsifikasyon gibi ikincil patolojik değişiklikler gözlenebilir.

• Bu histopatolojik özellikler hemanjiyomların aslında bir tümör değil, bir vasküler malformasyon olduğunu destekler.

Karaciğer Hemanjiomlarında Klinik Belirtiler

Karaciğer hemanjiomları çoğunlukla belirti göstermez ancak bazı durumlar dikkatle izlenmelidir. Çoklu ve büyük hemanjiomlar hastalarda çeşitli semptomlara yol açabilir. Bu semptomlar arasında:

• Karın ağrısı,
• Bulantı,
• Kusma,
• İştahsızlık yer alır.

Bunlar tedavi gereksinimini işaret eder. Hemanjiyomların nadir de olsa rüptürü veya yırtılması ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Bu durum genellikle şu belirtilerle kendini gösterir:

• Akut karın ağrısı,
• Hemorajik şok.

Rüptür halinde mortalite oranı yüksek olup ciddi müdahaleyi zorunlu kılar. Kasabach-Merritt sendromu hemanjiomlardan kaynaklanan başka bir ciddi durumdur. Bu sendrom özellikle şu bulgularla karakterizedir:

• Aşırı kan hücresi tükenmesi,
• Ani trombosit düşüşü,
• Koagülasyon bozuklukları,
• Hemorajik purpura.

Bu belirtiler acil tedavi gerektirir ve hastanın hayatını tehlikeye atabilir. Dev hemanjiomlar için tanı kriterleri farklılık göstermekle birlikte genellikle büyük boyutları nedeniyle dikkat çekerler. Tanı yöntemleri arasında ultrason, bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MRI) önemli yer tutar. Bu yöntemlerin tanı doğruluğu yüksektir ancak hepatit B veya siroz gibi önceden var olan durumlar tanıyı zorlaştırabilir. Atipik hemanjiomlar karaciğer kanserleri veya metastazlarla karışabilir bu nedenle ayırıcı tanı için dikkatli değerlendirme gereklidir.

Karaciğer Hemanjiomu Tedavisinin Endikasyonları

Karaciğer hemanjiomları çoğunlukla tedavi gerektirmeyen iyi huylu tümörlerdir. Yine de belirli koşullar altında tedavi zorunlu hale gelebilir. Hemanjiyomların tedavisi için endikasyonlar titizlikle belirlenmelidir. Tedavi hastaya mümkün olan en az travmayı sağlayacak şekilde uygulanmalıdır.

Klinik Belirtiler ve Komplikasyonlar

• Abdominal ağrı, distansiyon veya dispepsi gibi semptomlar görüldüğünde,
• Yırtılma ve iç kanama riski taşıyan durumlarda,
• Kasabach-Merritt sendromu gibi ciddi komplikasyonlar ortaya çıktığında tedavi kaçınılmazdır.

İlerleyici Büyüme

• Yıllık çap olarak 2 cm’den fazla büyüme gösteren hemanjiomlar,
• İlk kez tespit edilen ve zaten büyük olan tümörler risk taşıdığından müdahale gerekebilir.

Tanı Güçlüğü

• Hemanjiomun teşhisi konusunda belirsizlikler olduğunda,
• Özellikle karaciğerde başka patolojik durumlar da varsa tedavi düşünülmelidir.

Psikolojik Etkiler

• Ciddi anksiyete ve diğer psikiyatrik semptomlar nedeniyle yaşam kalitesi etkilenmişse tedavi önerilebilir.
• Ancak bu durumlar için cerrahi müdahale genellikle önerilmez.
• Psikolojik faktörlerin etkisi hasta başına detaylıca değerlendirilmelidir.

Profilaktik Tedavi

• Çalışmalar genellikle asemptomatik hemanjiyomların profilaktik tedavisini önermez.
• Nadiren belirli riskler taşıyan durumlarda bu tür bir müdahale düşünülebilir:
  • Hamilelik esnasında dev hemanjiom teşhisi konulmuşsa,
  • Göğüs kafesi çıkıntı yapan ve zayıflık gösteren büyük hemanjiomlar varsa,
  • Fiziksel olarak aktif kişilerde büyük hemanjiomlar belirlendiğinde.

Tedaviye karar verirken hekimler ve hastalar tedavinin olası faydaları ve riskleri üzerine dikkatli bir değerlendirme yapmalıdır. Bu süreç hastanın durumuna özel bir yaklaşım gerektirir ve her bir endikasyon hastanın genel sağlık durumu ve yaşam kalitesi üzerindeki potansiyel etkileri dikkate alınarak incelenmelidir.

Transarteriyel Embolizasyonun Önemi

Bu yöntem minimal invaziv oluşu sayesinde tercih edilir. Hemanjiomun arteriyel beslenmesini hedef alarak kemoterapi ilaçları ve lipiodol kullanılır. Bu kombinasyon tümördeki kan damarlarını seçici olarak tıkar. Sonuç olarak hemanjiomu küçülür ve yavaş yavaş yok olur. İşlem sırasında kullanılan süper seçici anjiyografi teknikleri sayesinde yüksek doğruluk sağlanır.

Ablasyon Teknikleri

• Radyofrekans Ablasyonu: Karaciğer hemanjiyomlarında radyofrekans ablasyonu elektrotlar aracılığıyla yüksek frekanslı akımların tümöre uygulanmasını içerir. Bu yöntemle çevresel dokuların ısıyla yıkımı gerçekleşir ve tümör dokusu etkilenir.
• Mikrodalga Ablasyonu: Bu teknik elektromanyetik dalgalar kullanarak hızlı ve etkin bir ısı üretimi sağlar. Yüksek sıcaklıklar tümör dokusunu nekroza uğratır. Mikrodalga ablasyonu özellikle kanama riski yüksek olan bölgelerde tercih edilir.

Bu ablasyon yöntemleri cerrahi müdahale gerektirmeyen durumlarda veya hastalar cerrahiye uygun olmadığında kullanılır. Ablasyon hemanjiomun büyüklüğüne ve konumuna göre ayarlanabilir.

Perkütan Yöntemlerin Kullanımı

• Perkütan Skleroterapi: Bu yöntem doğrudan tümör içine sklerozan ajan enjekte edilmesini içerir. Enjekte edilen maddeler tümör dokusunu tahrip ederek tedavi sağlar.
• Perkütan Argon-Helyum Kriyoterapisi: Dondurma teknolojisi kullanılarak tümör hücrelerinde buz kristalleri oluşturulur. Bu kristaller hücre yapısını bozarak tümörün yok olmasını sağlar.

Perkütan yöntemler özellikle küçük ve yüzeyel hemanjiyomlarda etkilidir. Minimal invaziv olmaları hastanın iyileşme sürecini hızlandırır ve hastanede yatış sürelerini azaltır.

Girişimsel Tedavi Sonuçlarının Değerlendirilmesi

Girişimsel tedaviler hemanjiyomların boyut ve kan akışı türüne bağlı olarak değişken sonuçlar gösterebilir. Zengin kan akımına sahip hemanjiomlarda embolizasyon ve ablasyon tekniklerine daha iyi yanıt verir. Bu tümörlerde tedavi sonrası komplikasyon oranı daha düşüktür. Diğer yandan kan akımı zayıf olan hemanjiomlar daha az etkili tedavi sonuçlarına sahip olabilir. Bu nedenle tedavi öncesi detaylı diagnostik değerlendirmeler önemlidir. Hemanjiomun tipi ve kan akımının özellikleri tedavi seçiminde kritik rol oynar.

Hemanjiyomların Kanlanma Tipine Göre Girişimsel Tedavi Seçenekleri

Karaciğer hemanjiomları genellikle ciddi komplikasyon riski taşımayan iyi huylu lezyonlardır. Tedavi gerektiren durumlar sınırlı olmakla birlikte doğru tedavi yaklaşımı büyük önem taşır. Girişimsel tedavi yöntemleri arasında kanlanma tipine göre değişiklik gösteren seçenekler mevcuttur. Karaciğer hemanjiomunun kanlanma şekli tedavinin etkinliğini doğrudan etkiler. Bu nedenle hekimler ameliyat öncesi detaylı bir değerlendirme yapmalıdır.

• Hepatik arter embolizasyonu: Çoğunlukla hepatik arterden beslenen hemanjiomlar için tercih edilir.
• Portal ven beslemesi: Nadiren portal ven tarafından beslenen hemanjiomlarda konvansiyonel embolizasyon uygunsuzdur.
• Kombine tedaviler: Tedavi etkinliğini artırmak amacıyla radyofrekans ablasyon gibi yöntemlerle desteklenebilir.

Girişimsel tedavilerin seçiminde kanlanma tipinin doğru tespiti tedavinin başarısı için kritik bir faktördür. İyi bir ameliyat öncesi görüntüleme kanlanma tipini belirlemede yardımcı olur ve böylece daha hedeflenmiş tedavi sağlanabilir. Gelişmiş görüntüleme teknikleri bu sınıflandırmayı daha da kesinleştirebilir. Dolayısıyla tedavi öncesi bu tür bir değerlendirme hastanın tedavi sonrası komplikasyon riskini minimize etmek için önemlidir.

Karaciğer Hemanjiomu Ameliyatı ve Ggirişimsel Radyolojik Tedavi Arasındaki Farklar 

Ameliyatsız Karaciğer Hemanjiomu Tedavisi Yorumları

Prof. Dr. Özgür Kılıçkesmez’in yorumları için Google Maps ya da Doktortakvimi‘ne göz atabilirsiniz.

Ek Kaynaklar ve Dökümanlar

https://ozgurkilickesmez.com/wp-content/uploads/2024/07/Effectiveness-of-microwave-ablation-for-the-treatment-of-hepatic-hemangioma-meta-analysis-and-meta-regression.pdf

https://ozgurkilickesmez.com/wp-content/uploads/2024/07/Transcatheter-Arterial-Embolization-with-Bleomycin-Lipiodol-of-Hepatic-Hemangiomas.pdf

Prof. Dr. Özgür KILIÇKESMEZ

Prof. Dr. Özgür Kılıçkesmez, 1997’de Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nden mezun oldu. Uzmanlığını İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde tamamladı. Londra’da girişimsel radyoloji ve onkoloji alanında eğitim aldı. İstanbul Çam ve Sakura Şehir Hastanesi’nde girişimsel radyoloji bölümünü kurdu, 2020 yılında profesör oldu. Birçok uluslararası ödül ve sertifikaya sahip olup, 150’den fazla bilimsel yayını ve 1500’ün üzerinde atıfı bulunmaktadır. Şu an Medicana Ataköy Hastanesi’nde görev yapmaktadır.