Genel, Tiroid Hastalıkları

Tiroid Az veya Çok Çalıştığında Neler Olur?

Prof. Dr. Özgür KILIÇKESMEZ tarafından tarihinde yayınlandı

Tiroid bezinin fonksiyon bozukluğu genellikle bir dizi belirtiyle kendini gösterir. Özellikle hipertiroidi veya hipotiroidi durumunda vücut çeşitli şekillerde tepki verir. Hastalar sıklıkla yorgunluk ve enerji düşüklüğü hisseder. Ayrıca tiroid hormon dengesizlikleri metabolizmayı etkilediği için kilo değişimleri gözlemlenir. Hormonal dengesizlikler menstrual döngü üzerinde de etkilidir ve uyku düzenini bozabilir. Gözle ilgili sorunlar da bu sağlık problemiyle bağlantılıdır; örneğin göz kapaklarının şişmesi ve kızarıklık yaygındır.

Tiroid Bezi Az Çalıştığında Hangi Sağlık Sorunları Ortaya Çıkar?

Tiroid bezi az çalıştığında hipotiroidizm olarak adlandırılan bir durum ortaya çıkar ve bu durum vücutta bir dizi sağlık sorununa neden olabilir. Hipotiroidizmin neden olduğu yaygın semptomlar vücudun genel işleyişini olumsuz etkiler. Özellikle metabolizma yavaşlar bu da kilo alımına ve enerji düşüklüğüne yol açar. Ayrıca hastalar genellikle artan bir soğuk hassasiyeti rapor ederler. Cilt ve saç kuruluğu da bu durumdan kaynaklanan diğer belirtiler arasındadır.

Yorgunluk: 

Sürekli bir halsizlik ve enerji eksikliği hissi.

Kilo Alımı: 

Metabolizmanın yavaşlaması nedeniyle kilo artışı.

Ruh Sağlığı Sorunları: 

Depresyon ve bilişsel işlevlerde bozulma.

Fiziksel Hassasiyetler: 

Soğuğa karşı artan hassasiyet cilt ve saçta kuruluk.

Sindirim Sorunları: 

Kabızlık gibi sindirim sistemi problemleri.

Bu sağlık sorunları zamanla daha ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Tiroid bezinin büyümesi guatr olarak bilinir ve yemek yeme veya nefes alma zorluğuna neden olabilir. Kalp hastalıkları riski özellikle yüksek kolesterol seviyeleri nedeniyle artar. Periferik nöropati sinir hasarı sonucu ağrı ve uyuşmaya neden olur.

Tiroid Hormonlarının Fazla Üretimi Vücudu Nasıl Etkiler?

Tiroid hormonlarının aşırı üretilmesi hipertiroidi olarak adlandırılan bir durumda vücutta çeşitli sistemleri etkiler. Bu durum metabolizma hızının önemli ölçüde artmasına yol açar.

  • Kardiyovasküler sistem üzerindeki etkiler hızlanan kalp atışları ve kalbin aşırı çalışması sonucunda kalp yetmezliği riskini artırır.
  • Metabolik değişiklikler arasında yüksek iştah seviyelerine karşın yaşanan kilo kaybı ve artan terleme bulunur.
  • Nörolojik alanda ise hastalar genellikle sinirlilik ve anksiyete yaşar titreme ve uyku sorunları ortaya çıkar.
  • Kas ve iskelet sistemi etkilenir kas zayıflığı ve sürekli bir yorgunluk hali görülür.
  • Gastrointestinal sistemde ise artan bağırsak hareketleri sonucu ishal gibi sorunlar yaşanabilir.
  • Göz sağlığı da etkilenir; gözlerin önemli ölçüde şişmesi ve çift görme problemleri ortaya çıkabilir.
  • Deri üzerinde de etkilerini gösterir özellikle Graves hastalığı ile ilişkili deri şişlikleri ve renk değişiklikleri görülür.
  • İskelet sistemi kemik yoğunluğunun azalmasıyla osteoporoz ve kırılganlık sorunlarına yol açar.
  • Üreme sistemine etkileri ise adet düzensizlikleri ve fertilite sorunları olarak kendini gösterir.

Hipotiroidi Tedavi Edilmezse Hangi Komplikasyonlar Gelişebilir?

Hipotiroidi tedavi edilmezse birçok ciddi sağlık sorunu ortaya çıkabilir. Bu komplikasyonlar vücudun çeşitli sistemlerini etkiler ve hastanın yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürür. Kalp hastalıkları riski artar çünkü yüksek LDL kolesterol seviyeleri damarların sertleşmesine yol açabilir. Bu durum kalp yetmezliği ve felç gibi durumlar için zemin hazırlar. Ayrıca tiroid bezinin büyümesi guatr oluşumuna neden olur; bu da yutma ve nefes alma güçlüğüne sebep olabilir.

Kardiyovasküler Sorunlar: 

Arterlerin sertleşmesi, kalp krizi ve felç riski.

Guatr: 

Yutma ve nefes alma zorluğu.

Ruh Sağlığı Sorunları: 

Depresyon ve zihinsel fonksiyonlarda yavaşlama.

Miksödem Koma: 

Hipotermi ve konfüzyon içeren kritik bir durum.

Periferik Nöropati: 

Ekstremitelerde ağrı ve uyuşma.

Kısırlık ve Adet Sorunları: 

Düzensiz adet döngüleri ve kısırlık.

Kas ve Eklem Sorunları: 

Kas güçsüzlüğü ve karpal tünel sendromu.

Anemi: 

Yorgunluk ve halsizlik.

Gebelik Komplikasyonları: 

Preeklampsi ve erken doğum.

Metabolik Sorunlar: 

Kilo değişimleri ve soğuğa hassasiyet.

Cilt ve Saç Sorunları: 

Cilt kuruluğu ve saç dökülmesi.

Diğer Hormonal Sorunlar: 

Böbrek fonksiyon bozuklukları.

Ruh sağlığı üzerindeki etkiler de göz ardı edilemez; depresyon ve zihinsel işlevlerde yavaşlama görülür. Şiddetli vakalarda miksödem koma gibi hayatı tehdit eden durumlar gelişebilir bu durum acil müdahale gerektirir. Hipotiroidi ayrıca sinir sistemi üzerinde de olumsuz etkiler yaratır ve periferik nöropatiye neden olabilir.

Hipertiroidi Belirtileri Nelerdir Ve Nasıl Teşhis Edilir?

Hipertiroidi belirtileri tiroid bezinin aşırı aktif olması durumunda ortaya çıkar. Bu sağlık durumu enerji metabolizmasını hızlandırarak çeşitli fiziksel ve psikolojik etkilere neden olur. Kişiler genellikle iştahlarında artış yaşamalarına rağmen kilo kaybederler. Ayrıca vücut ısısında ve terlemede artış gözlenir bu da sıcağa karşı aşırı hassasiyeti beraberinde getirir. Kalp atış hızında hızlanma veya düzensizlikler yaşanabilir; bu da çarpıntı şeklinde hissedilir. Sinir sistemi üzerindeki etkiler sinirlilik anksiyete ve titremeye yol açar.

Kas zayıflığı özellikle üst kol ve bacaklarda belirgindir. Deri incelmesi ve saçların kırılganlaşması gibi değişiklikler de görülebilir. Bağırsak hareketlerinin sıklığında artış ve ishal bu durumun diğer yaygın belirtileri arasındadır. Hipertiroidi ile mücadele eden bireyler aşırı yorgunluk ve uyku problemleri yaşayabilir. Tiroid bezinin büyümesi genellikle guatr olarak bilinir ve bu durum boynun ön kısmında fark edilir. Graves hastalığı gibi bazı durumlarda gözler dışarı doğru fırlama eğilimindedir ve ışığa karşı duyarlılık artabilir.

Hipertiroidi tanısının konulması için çeşitli testler uygulanır:

Kan Testleri:

  • Tiroid Fonksiyon Testleri
  • Tiroid Antikor Testleri

Görüntüleme Testleri:

  • Tiroid Ultrasonu
  • Radyoaktif İyot Alım Testi
  • Tiroid Taraması

Bu testler tiroid hormonlarının ve antikorların düzeylerini ölçerek hastalığın varlığını ve tipini belirler. Ayrıca tiroid bezinin yapısal durumunu değerlendirmek için ultrason gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır. Radyoaktif iyot testi bezin iyot emilim kapasitesini ölçer ve tiroidin aktifliğini görsel olarak haritalandırır.

Tiroid Fonksiyon Bozuklukları Metabolizmayı Nasıl Etkiler?

Tiroid fonksiyon bozuklukları metabolizmayı önemli derecede etkiler ve bu durum çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Tiroid bezinin az çalışması hipotiroidizm olarak bilinir ve bu durum metabolizmayı yavaşlatır. Bu yavaşlama enerji seviyelerinin düşmesine ve vücut sıcaklığının azalmasına neden olur. Ayrıca hipotiroidizm aşağıdaki belirtileri tetikler:

  • Kilo alma
  • Kabızlık
  • Depresyon
  • Soğuğa karşı artan hassasiyet

Buna karşın tiroid bezinin aşırı çalışması olan hipertiroidizm metabolizmayı hızlandırır. Bu hızlanma kalori yakımını ve vücut sıcaklığını artırır. Hipertiroidizmle ilişkili belirtiler şunlardır:

  • Kilo kaybı
  • Hızlı kalp atışı
  • İştah artışı
  • Sinirlilik
  • Terleme

Her iki durumda da vücudun temel işlevleri üzerinde derin etkiler görülür. Tiroid hormonları kalp atış hızını karbonhidratların yağların ve proteinlerin kullanımını düzenler.

Tiroid Hastalıklarının Uzun Vadeli Etkileri Nelerdir?

Tiroid hastalıklarının uzun vadeli etkileri tiroid bezinin az veya çok çalışmasına bağlı olarak ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Hipotiroidizm durumunda vücut fonksiyonları yavaşlar ve çeşitli sistemler üzerinde olumsuz etkiler gösterir:

Kardiyovasküler Sorunlar: 

LDL kolesterol düzeylerinin yükselmesi kalp hastalıklarını tetikleyebilir.

Ruh Sağlığı: 

Zihinsel bulanıklık ve depresyon gibi duygusal durumlar sıkça rapor edilir.

Nörolojik Problemler: 

Periferik nöropati ağrı ve uyuşmaya neden olabilir.

Üreme Sağlığı: 

Adet düzensizlikleri ve üreme sorunları meydana gelir.

Miksödem Koma: 

Ciddi yorgunluk ve hipotermi ile kendini gösteren bu durum hayati risk taşır.

Hipertiroidizm ise vücudu aşırı hızlandırır ve buna bağlı olarak farklı sağlık problemleri ortaya çıkar:

Kardiyovasküler Komplikasyonlar: 

Kalp ritim bozuklukları ve taşikardi görülür.

Kemik Sağlığı: 

Osteoporoz riski artar.

Göz Problemleri: 

Gözlerde şişme ve görme bozuklukları oluşabilir.

Cilt ve Saç Değişiklikleri: 

Cilt incelir ve saçlar zayıflar.

Tiroid Hormon Dengesizlikleri Nasıl Tedavi Edilir?

Tiroid hormon dengesizlikleri hipotiroidizm ve hipertiroidizm şeklinde iki ana başlıkta incelenir. Her durumun tedavi yöntemleri farklıdır ve hastanın sağlık durumuna özel olarak uygulanır.

Hipotiroidizm durumunda vücuda eksik olan hormonlar sentetik yollarla takviye edilir:

  • Sentetik tiroid hormonları kullanılır.
  • Bu ilaçlar günlük olarak ağız yoluyla alınır.
  • Hastanın hormon düzeyleri düzenli kan testleri ile izlenir.
  • Test sonuçlarına göre dozajda ayarlamalar yapılır.

Hipertiroidizm tedavisi ise fazla tiroid hormonunun etkilerini azaltmaya yöneliktir:

  • Tiroid hormon üretimini baskılayan antitiroid ilaçlar kullanılır.
  • Semptomların yönetimi için beta blokerler verilir.
  • Radyoaktif iyot tedavisi aşırı aktif tiroid hücrelerini yok eder.

Hastanın durumuna bağlı olarak bazı vakalarda tiroid bezinin bir kısmı veya tamamı çıkarılabilir. Bu işlem diğer tedavi seçeneklerinin yeterli olmadığı veya uygun olmadığı durumlarda tercih edilir.

Tiroid Bezi Problemleri Kilo Alımını Veya Kaybını Nasıl Etkiler?

Tiroid bezi vücudun metabolizma hızını doğrudan etkileyen hayati bir organdır. Bu bezin az ya da çok çalışması kilo üzerinde önemli değişikliklere yol açabilir. Hipotiroidi durumunda yani tiroid hormonlarının yetersiz salgılandığı zamanlarda metabolizma hızı düşer. Bu yavaşlama vücudun kalori yakma kapasitesini azaltır ve genellikle kilo artışına sebep olur. Kilo artışı çoğunlukla su ve tuz birikiminden kaynaklanır ve şunları içerir:

  • Genellikle 5 ila 10 pound arası kilo artışı
  • Ağırlık kazancı esas olarak su tutulmasından dolayıdır

Diğer yandan hipertiroidi yüksek metabolizma hızına neden olur. Tiroid hormonlarının aşırı üretimi vücudun daha fazla kalori yakmasını sağlar bu da genellikle kilo kaybına yol açar. Ancak bu durum iştah artışıyla da ilişkilidir ve bazı durumlarda yüksek kalori ihtiyacı alınan kalori miktarıyla dengelenebilir. Kilo kaybının boyutları şunlardır:

  • Kilo kaybı hafiften önemliye kadar değişebilir
  • Metabolizma hızındaki artış kalori yakımını tetikler

Her iki durumda da uygun tıbbi müdahale ve hormon düzenlemeleri kilo ve metabolizma dengesini normale çevirebilir. Ancak tedavi sonrası kilo değişimi genellikle sınırlıdır ve çoğunlukla su ağırlığı kaybından kaynaklanır. Bu nedenle tiroid bezinin durumu doğrudan vücut ağırlığı ve genel sağlık üzerinde etkilidir.

Vaka Örnekleri