Periferik arter hastalığı damarların daralmasıyla karakterize edilir ve bu durum kan akışını kısıtlar. Hastalığın tedavisi için balon anjiyoplasti ve stent yerleştirme gibi girişimsel yöntemler sıklıkla tercih edilir. Bu yöntemlerden balon anjiyoplasti daralmış bölgeye küçük bir balon yerleştirilip şişirilerek arterin genişletilmesini sağlar. Öte yandan stentler arterin yeniden daralmasını önlemek için damar içine kalıcı olarak yerleştirilen metal ağlardır. İlaç salınımlı stentler ve kaplanmış balonlar ise restenoz riskini azaltır. LEVANT II çalışması bu modern cihazların etkinliğini kanıtlamıştır. Ancak restenoz özellikle uzun lezyonlarda hala büyük bir engeldir.

Prof. Dr. Özgür KILIÇKESMEZ

Girişimsel Radyoloji / Girişimsel Nöroradyoloji

Prof. Dr. Kılıçkesmez, Türk Radyoloji Yeterlilik Belgesi, Türk Girişimsel Radyoloji Yeterlilik Belgesi, Strok (inme) tedavisi sertifikasyonu ve Avrupa Girişimsel Radyoloji Boardu (EBIR) sahibidir. Akademik geçmişinde, 2008 yılında Siemens Radyoloji Birincilik Ödülü’nü kazanmıştır.  Medicana Ataköy hastanesinde tedavilerini yapmaktadır.

Özgeçmiş Ödüller Yorumlar

Özgeçmiş Makaleler

Ödüller Yorumlar

Balon anjiyoplasti PAH tedavisinde nasıl çalışır?

Periferik arter hastalığı tedavisinde balon anjiyoplasti arterlerin içindeki daralmış bölümleri genişletmek için kullanılan etkili bir yöntemdir. Tedavi süreci lokal anestezi altında başlar. İşlem sırasında doktor atardamarın daralmış bölgesine ulaşmak için küçük bir kesi kullanır. Kesiden itibaren özel bir kateter atardamar içerisine yerleştirilir. Kateterin ucunda bir balon bulunur ve bu balon tıkanıklık bölgesine ulaştığında şişirilir.

Hazırlık Aşaması:

• Lokal anestezi uygulanır.
• Kalça veya kasık bölgesinde küçük bir kesi açılır.

Kateter Yerleştirme ve İlerletme:

• Kateter kesi yoluyla atardamara dikkatlice yerleştirilir.

Balonun Şişirilmesi:

• Balon daralmış bölgeye ulaşınca şişirilir.

Balonun şişirilmesi sırasında daralmış arter duvarına basınç uygulanır ve arter duvarı genişletilir. Bu işlem dar bölgenin açılmasını ve kan akışının normale dönmesini sağlar. Balon şişirildikten sonra sönük hale getirilir ve kateter vücuttan çıkarılır. Bazı durumlarda arterin açık kalmasını sağlamak için stent yerleştirilir. Bu stentler arterin tekrar daralmasını önlemek amacıyla kalıcı olarak arter içinde bırakılır. Tedavi sonrası hastalar genellikle birkaç saat gözetim altında tutulur. Çoğu hasta işlem sonrası birkaç gün içinde normal yaşantısına dönebilir.

PAH tedavisinde kullanılan farklı stent ve balon türleri nelerdir?

Periferik arter hastalığının tedavisinde kullanılan stent ve balon türleri damar açıklığını sağlama ve restenozu önleme amacı taşır. Çıplak metal stentler yapısal destek sunarken ilaç salınımlı stentler hücre büyümesini inhibe eden ilaçlar barındırır. İlaç kaplaması olmayan balonlar ve ilaç kaplı balonlar ise anjiyoplasti prosedürlerinde farklı şekillerde kullanılır.

Stent Çeşitleri:

• Çıplak Metal Stentler (BMS): Arterlere yapısal destek sağlarlar ancak neointimal hiperplazi yüzünden restenoz oranı yüksektir.
• İlaç Salınımlı Stentler (DES): Paklitaksel gibi ilaçlarla kaplanmıştır bu ilaçlar aşırı doku büyümesini engelleyerek damar açıklığını uzun süre korur.

Balon Çeşitleri:

• Normal Balonlar (PTA): İlaç kaplaması olmadan kullanılır arteri genişletir fakat ilaç kaplı seçeneklere göre daha yüksek restenoz riski taşır.
• İlaç Kaplı Balonlar (DCB): Paklitaksel ile kaplanmıştır balon şişirildiğinde ilaç damar duvarına bırakılır ve restenozu önler.

İlaç kaplı cihazların geliştirilmesi PAD tedavisinde önemli ilerlemelere yol açmıştır. Paklitaksel damar duvarına etki ederek restenozu önler. Klinik çalışmalar bu cihazların damar açıklığını korumada ve tekrar müdahale ihtiyacını azaltmada etkili olduğunu göstermiştir. Ancak bu cihazlarla ilişkili potansiyel uzun vadeli riskler de araştırma konusu olmuştur. Yapılan son analizler paklitaksel kaplı cihazların güvenliğini desteklemekte ve klinik kullanım için onaylamaktadır.

İlaç kaplı balonların PAH tedavisindeki faydaları nelerdir?

Periferik arter hastalığı tedavisinde ilaç kaplı balonlar restenoz oranlarını düşürmekte büyük bir yarar sağlar. Bu balonlar damar içine antiproliferatif ilaçlar özellikle paklitaksel salarak düz kas hücrelerinin aşırı çoğalmasını önler. Bu sayede arter duvarının yeniden daralmasını engelleyici bir etki gösterirler. İlaç kaplı balonlar tedavi sürecinde aşağıdaki avantajları sunar:

• Damar açıklığını uzun süre koruma
• Geleneksel yöntemlere kıyasla restenoz riskini azaltma
• Tekrar müdahale ihtiyacını minimize etme

LEVANT II çalışması ilaç kaplı balonların etkinliğini doğrulayan önemli bir araştırmadır. Bu çalışmada ilaç kaplı balon kullanımı düz balon anjiyoplastiye kıyasla bir yıl sonunda damar açıklığını daha fazla korumuştur. Çalışmanın sonuçları şu şekilde özetlenebilir:

• Birincil açıklık oranı ilaç kaplı balonlar için %65,2 iken düz balon anjiyoplasti grubunda bu oran %52,6’dır.
• İlaç kaplı balonlar hedef lezyon revaskülarizasyonunu azaltmış böylece daha az tekrar müdahale gereksinimi sağlamıştır.

IN.PACT SFA çalışması da benzer bulguları destekler niteliktedir. Bu çalışmada ilaç kaplı balonlar;

• Daha yüksek birincil açıklık oranları (%82,2) sağlamış
• Klinik olarak yönlendirilen hedef lezyon revaskülarizasyon oranını önemli ölçüde düşürmüştür (%2,4’e karşı %20,6).

PAH tedavisindeki girişimsel tedavilerle ilgili riskler ve komplikasyonlar nelerdir?

Periferik arter hastalığının girişimsel tedavileri bazı riskler ve komplikasyonlar barındırır. Restenoz tedavi edilen arterin neointimal hiperplazi veya skar dokusu oluşumu nedeniyle tekrar daralmasıdır ve bu durum %30-50 arasında gözlemlenir. Bu sorunu hafifletmek için ilaç kaplı balonlar ve ilaç salınımlı stentler kullanılmaktadır; ancak restenoz riski azalmış olsa da hala mevcuttur.

Stent kırıkları da dikkate alınması gereken bir komplikasyondur:

• Özellikle bacaklarda yüksek mekanik stres altında stentler kırılabilir.
• Bu durum arterin tekrar tıkanmasına veya restenoza sebep olabilir.

Bir diğer ciddi komplikasyon stent trombozudur. Stent içinde kan pıhtılarının oluşması nadiren görülse de akut iskemik olaylara neden olabilir. Eski nesil stentlerle daha sık karşılaşılan bu durum stentin kötü yerleştirilmesiyle de ilintilidir.

Anjiyoplasti işlemleri sırasında kullanılan kontrast madde de bazı riskler taşır:

• Alerjik reaksiyonlar
• Özellikle önceden böbrek hastalığı olan hastalarda nefropati

Enfeksiyon riski her ne kadar nadir olsa da ciddiye alınmalıdır:

• Kateter giriş yerinde enfeksiyonlar
• Stent takılan arterde enfeksiyonlar

Balon anjiyoplasti ve stentleme için ideal hastalar kimlerdir?

Periferik arter hastalığının tedavisi için balon anjiyoplasti ve stent uygulaması özellikle belirli hastalarda tercih edilen yöntemlerdir. Bu tedaviler genellikle belirgin semptomları olan ve diğer tedavi yöntemlerine yanıt vermeyen bireyler için uygundur. İdeal adayların belirlenmesi tedavinin etkinliği açısından kritik öneme sahiptir.

• Dengesiz anjina veya stabil anjina durumları olan hastalar bu tedavi için uygun adaylardır.
• Kalp krizi geçirmiş veya kalp krizi riski taşıyan bireyler acil müdahale gerektiren durumlar olarak değerlendirilir.
• Önemli koroner arter tıkanıklığı olan ve bypass ameliyatı uygun olmayan hastalar bu girişimsel işlemler için idealdir.
• Tek veya çok damarlı ciddi arter hastalığına sahip olanlar ve tıbbi tedavilere yanıt vermeyen hastalar tedavi için öncelikli adaylar arasındadır.
• Yaşlı hastalar ve çeşitli komorbiditeleri olanlar da cerrahi riskler nedeniyle genellikle bu yöntemlere yönlendirilir.

Bunun yanı sıra bazı hastalar balon anjiyoplasti ve stent için uygun adaylar değildir. Bu durumlar şunları içerir:

• Teknik olarak mümkün olmayan durumlar veya ciddi kalsifikasyon gösteren arterler
• Aktif kanama durumu olan veya yakın zamanda ciddi kanama geçirmiş bireyler
• İşlem sırasında kullanılan malzemelere karşı aşırı duyarlılık gösteren hastalar
• Kontrolsüz enfeksiyon veya aktif sepsis durumu olanlar

Tedavi öncesi ilaç yönetimi de önem taşır ve pıhtılaşma riskini azaltmak için antiplatelet tedavisi genellikle gereklidir.

Sıkça Sorulan Sorular

Prof. Dr. Özgür KILIÇKESMEZ

Prof. Dr. Özgür Kılıçkesmez, 1997’de Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nden mezun oldu. Uzmanlığını İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde tamamladı. Londra’da girişimsel radyoloji ve onkoloji alanında eğitim aldı. İstanbul Çam ve Sakura Şehir Hastanesi’nde girişimsel radyoloji bölümünü kurdu, 2020 yılında profesör oldu. Birçok uluslararası ödül ve sertifikaya sahip olup, 150’den fazla bilimsel yayını ve 1500’ün üzerinde atıfı bulunmaktadır. Şu an Medicana Ataköy Hastanesi’nde görev yapmaktadır.