Vazospazm subaraknoid kanama gibi durumlar sırasında ortaya çıkar. Bu damarların ani olarak daralmasına neden olan bir sağlık sorunudur. Damar duvarlarındaki kas hücrelerinin kasılması ile kan akışı azalır. Sonuç olarak doku iskemisi meydana gelir. Bu durum beyin gibi hayati organlara yeterli oksijen ve besinlerin ulaşmaması riskini barındırır. Ayrıca vazospazm nörovasküler acil durumların ele alınmasında önemli bir faktördür. Çünkü bu durum serebral iskemi ve enfarktüs gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Özellikle damar daralması kalıcı hasarlara sebep olabilir.

Prof. Dr. Özgür KILIÇKESMEZ

Girişimsel Radyoloji / Girişimsel Nöroradyoloji

Prof. Dr. Kılıçkesmez, Türk Radyoloji Yeterlilik Belgesi, Türk Girişimsel Radyoloji Yeterlilik Belgesi, Strok (inme) tedavisi sertifikasyonu ve Avrupa Girişimsel Radyoloji Boardu (EBIR) sahibidir. Akademik geçmişinde, 2008 yılında Siemens Radyoloji Birincilik Ödülü’nü kazanmıştır.  Medicana Ataköy hastanesinde tedavilerini yapmaktadır.

Özgeçmiş Ödüller Yorumlar

Özgeçmiş Makaleler

Ödüller Yorumlar

Vazospazm neden olur?

Vazospazm damarların aniden daralması sürecidir ve çeşitli tetikleyicileri vardır. Bu sağlık sorunu genellikle ciddi vasküler reaksiyonlarla kendini gösterir. Öncelikle subaraknoid kanama sonrası ortaya çıkan kanın bozunması damarların daralmasına yol açar. Kan damarları içerisinde biriken kan ürünleri vasküler düz kas hücrelerindeki kalsiyum seviyelerini yükseltir. Bu durum damar duvarlarının kasılmasını tetikler.

Ayrıca inflamatuar süreçler de vazospazma neden olabilir. Vücuttaki inflamatuar yanıtlar damar duvarlarında hasara ve düz kas hücrelerinin çoğalmasına sebep olur. Bu değişiklikler damarların daha da daralmasını sağlar. İnflamasyon sonucu salınan kimyasal maddeler vazokonstriksiyonu artırarak kan akışını kısıtlar.

Vazospazm ayrıca vazokonstriktörler ve vazodilatörler arasındaki dengesizlikten de kaynaklanabilir:

• Nitrik oksit gibi vazodilatörlerin azalması
• Endotelin-1 gibi vazokonstriktörlerin artışı

Genetik ve moleküler faktörler de vazospazm riskini artırabilir. Özellikle vasküler tonusu düzenleyen genlerdeki anomaliler bu duruma yatkınlığı artırabilir. Bu genetik yatkınlıklar damarların normalden daha hızlı daralmasına neden olur.

Dış tetikleyiciler de vazospazmı tetikleyebilir:

• Stres
• Sigara kullanımı
• Soğuğa maruz kalmak
• Bazı ilaçlar

Vazospazm kan akışını nasıl etkiler?

Vazospazm özellikle beyin ve kalp gibi organlarda kan akışını önemli ölçüde etkileyen bir durumdur. Düz kas hücrelerinin kasılması sonucu atardamarların daralması kan akışını azaltır. Bu daralma genellikle belirli vazoaktif maddelerin etkisi altında gerçekleşir. Bu maddeler şunlardır:

• Katekolaminler
• Serotonin
• Tromboksan A2

Bu maddeler damar duvarlarında kalsiyum seviyelerini artırarak damarların kasılmasını sağlar. Kasılma sonucunda damar lümeni daralır ve kan akışı azalır. Azalan kan akışı özellikle beyin ve kalp gibi hayati organlarda ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Beyinde vazospazm serebral iskemiye veya enfarktüse yol açabilir. Bu durum beyin dokusunun oksijen ve besin maddelerine erişimini kısıtlar. Kalpte ise koroner arter vazospazmı kan akışındaki kritik azalmalar nedeniyle anjina veya miyokard enfarktüsü gibi durumlara sebebiyet verebilir.

Etkilenen arterlerin daralması sonucunda kan akışı yetersiz kaldığında kalp kası yeterli oksijen alamaz. Bu da aritmilere veya doku ölümüne yol açabilir. Uzun süreli vazospazm damar duvarlarında yapısal hasarlara neden olur. Bu hasarlar endotel hasarı ve damar duvarının kalınlaşması şeklinde kendini gösterir. Damar duvarındaki bu yapısal değişiklikler kan akışındaki azalmayı daha da kötüleştirir ve kalıcı hasarlara yol açabilir.

Vazospazmın belirtileri nelerdir?

Vazospazmın belirtileri çeşitlilik gösterir ve genellikle etkilenen damarın konumuna bağlıdır. Özellikle beyinde meydana gelen serebral vazospazm şiddetli baş ağrısı ile kendini gösterir. Bu ağrılar genellikle kişinin yaşadığı en kötü ağrılar olarak tanımlanır. Ayrıca nörolojik eksiklikler de gözlemlenir. Bunlar arasında;

• Vücudun bir tarafında güçsüzlük veya felç,
• Konuşma güçlüğü,
• Görme bozuklukları bulunur.

Bilinç durumunda değişiklikler de sıkça rastlanan bir belirtidir. Hastalar konfüzyon ve oryantasyon bozukluğu yaşayabilir. İlerleyen durumlarda bilinç kaybı veya komaya kadar giden ciddi vakalar da görülebilir. Nöbet geçirme olasılığı azalan kan akışı nedeniyle artar. Davranışsal değişiklikler ise genellikle huzursuzluk ve ajitasyon şeklinde ortaya çıkar.

Koroner vazospazm kalp damarlarının etkilenmesi ile ortaya çıkar ve şu belirtilere yol açar;

• Göğüs ağrısı,
• Nefes darlığı,
• Baş dönmesi ve bayılma,
• Çarpıntı veya düzensiz kalp atışları,
• Ağrının kollar boyun çene veya sırt bölgesine yayılması.

Sistemik vazospazm ise vücudun çeşitli bölgelerinde belirginleşir ve özellikle soğuk hissi ve uyuşma ile kendini belli eder. Ciltte renk değişiklikleri de bu duruma eşlik eder. Azalan kan akışı nedeniyle etkilenen bölgelerde ağrı da görülebilir.

Vazospazm nasıl teşhis edilir?

Vazospazmın teşhisi için çeşitli yöntemler tercih edilir. Dijital Subtraksiyon Anjiyografi yani DSA serebral arterlerin doğrudan görüntülenmesi amacıyla kullanılır. Bu yöntem damar daralmalarını saptamada oldukça etkilidir. Alternatif olarak Transkraniyal Doppler Ultrasonografi kullanılır. Bu yöntem kan akış hızlarını ölçer ve hızın artması vazospazmın bir göstergesi olarak kabul edilir. Ayrıca Bilgisayarlı Tomografi Anjiyografi ve Manyetik Rezonans Anjiyografi gibi görüntüleme teknikleri de damar daralmalarını belirlemede yardımcı olur. Özellikle:

• Dijital Subtraksiyon Anjiyografi ile serebral arterlerin açık görüntülenmesi,
• Transkraniyal Doppler ile kan akış hızlarının değerlendirilmesi,
• Bilgisayarlı Tomografi Anjiyografi ile damar daralmalarının ayrıntılı tespiti,
• Manyetik Rezonans Anjiyografi ile daha az invaziv bir yaklaşım sunulur.

BT Perfüzyon Görüntüleme serebral kan akışını ve hacmini değerlendirir. Bu yöntem iskemi riski taşıyan bölgeleri belirlemede kritik önem taşır. Elektroensefalografi beyin aktivitesindeki değişiklikleri izleyerek serebral iskeminin erken belirtilerini saptama potansiyeline sahiptir.

Vazospazm risk faktörleri nelerdir?

Vazospazm risk faktörleri hastaların demografik özelliklerine klinik durumlarına radyolojik bulgularına ve genetik eğilimlerine bağlı olarak çeşitlilik gösterir. Genç hastalar özellikle 50 yaş altındakiler bu duruma daha yatkındır. Kadın cinsiyeti genel olarak daha yüksek risk taşır. Şiddetli subaraknoid kanama geçirenlerde vazospazm görülme olasılığı artar. Erken dönemde nörolojik bozukluklar gösteren hastalar yüksek risk altındadır.

Demografik Faktörler:

• Yaş
• Cinsiyet

Klinik Faktörler:

• SAH’nin şiddeti
• Erken nörolojik bozukluklar
• Hipertansiyon
• Madde bağımlılığı

Önceden var olan hipertansiyon vazospazm gelişiminde önemli bir etkendir. Sigara ve kokain gibi maddelerin kullanımı riski artırır. Radyolojik faktörler arasında büyük kan pıhtısı hacmi ve belirli anevrizma yerleşimleri ön plana çıkar. Endovasküler tedavi gören hastalar tedavinin zamanlaması ve türüne bağlı olarak farklı riskler taşıyabilir. Ayrıca inflamatuar belirteçlerin yüksek seviyeleri ve belirli genetik yatkınlıklar vazospazma eğilimi gösterebilir.

Radyolojik ve İşlemsel Faktörler:

• Kan pıhtısı hacmi
• Anevrizma yeri
• Endovasküler tedavi

Biyokimyasal ve Genetik Faktörler:

• İnflamatuar belirteçler
• Genetik yatkınlıklar

Vazospazm iskemiyi nasıl tetikler?

Vazospazm beyin damarlarının ani ve uzun süreli daralmasıdır. Bu durum beyin dokusuna kan akışını ciddi şekilde kısıtlar. Öncelikle subaraknoid kanama sonrası kan ürünlerinin damar duvarlarına zarar vermesiyle başlar. Bu zarar sonucunda vazokonstriktörlerin salınımı artar ve inflamatuar yollar aktive olur. Arter duvarlarındaki düz kas hücreleri bu kimyasal sinyallerle kasılır. Bu kasılma damar lümeninin daralmasına neden olur ve kan akışı azalır.

• Kimyasal Tetikleyiciler: Kanın parçalanma ürünleri ve oksidatif maddeler.
• Fizyolojik Yanıt: Vazokonstriktörlerin salınımı ve inflamatuar yolların aktive edilmesi.
• Düz Kas Hücrelerinin Tepkisi: Düz kas hücrelerinde artan kalsiyum seviyeleri ve kasılma.

Bu kasılma devam ettiğinde damar duvarlarında yapısal değişiklikler görülür. Bu değişiklikler damarın elastik özelliklerini kaybetmesine yol açar. Uzun vadede endotel hasarı ve intima kalınlaşması gibi kalıcı hasarlar ortaya çıkar. Bu yapısal değişiklikler damarın daralmasını kalıcı hale getirir ve iskemi riskini artırır. Damar çapındaki azalma beyin dokusunun yeterli oksijen ve besin alamamasına neden olur. Bu durum iskemiye ve sonuç olarak doku enfarktüsüne yol açar.

Vazospazmın neden olduğu iskemi ciddi nörolojik defisitlere ve hatta ölüme neden olabilir. Damar daralması iskemi şiddeti ile doğrudan ilişkilidir. Bu süreç etkilenen beyin bölgesinin fonksiyon kaybına neden olabilir.

Vazospazmda endovasküler teknikler İnatçı vazospazmlarda anjioda damar içerisinden damar genişletici ajanlar enjekte edilir. Buna yanıt alınamayan durumlarda iskemiyi onlemek için balon anjioplasti yapılır ve kan akışı arttırılır.

Sıkça Sorulan Sorular

Vazospazm neden oluşur?

Vazospazm (damar büzüşmesi), etkilenen bölgeye bağlı olarak farklı nedenlerle ortaya çıkabilir. Beyinde, serebral vazospazm genellikle subaraknoid kanama (SAK) sonrası görülür ve yapılan çalışmalar, anevrizmal SAK hastalarının %90’a kadarında bu durumun gelişebileceğini göstermektedir. Risk faktörleri arasında genç yaş, kadın cinsiyet, sigara kullanımı, alkol tüketimi, yüksek modifiye Fisher skorları ve diyabet, hipertansiyon gibi birden fazla ek hastalık bulunur. Kalpte, koroner vazospazm serotonin, kemoterapi ilaçları, kokain, amfetamin, esrar gibi uyuşturucular, genetik mutasyonlar, iltihaplanma ve migren ile ilişkilendirilebilir. Sigara içme ve stres gibi yaşam tarzı faktörleri de önemli nedenlerdir. Ayrıca Raynaud fenomeni gibi sistemik durumlar, soğukluk, uyuşma ve parmaklarda ya da ayak parmaklarında renk değişikliklerine yol açan vazospazmlara neden olabilir. Vazospazmın görülme sıklığı ve nedenleri, bireysel sağlık faktörlerine ve çevresel etkenlere göre büyük ölçüde değişiklik gösterir.

Vazospazm belirtileri nasıl fark edilir?

Vazospazm belirtilerini tespit etmek için klinik değerlendirme ve çeşitli tanı araçları kullanılır. Şiddetli baş ağrısı, bilinç bulanıklığı, odaklanmış nörolojik bozukluklar (örneğin felç, konuşma zorluğu) ve nöbetler gibi belirtiler, genellikle bir anevrizma yırtılmasından sonraki 3 ila 14 gün içinde ortaya çıkar ve 7. günde zirve yapar. Beyin arterlerindeki kan akış hızlarını ölçerek daralma bölgelerini tespit eden Transkraniyal Doppler (TCD) ultrasonu, yaygın bir tanı yöntemidir. BT Anjiyografi (CTA) ve BT Perfüzyon (CTP) görüntüleme, sırasıyla damar daralmalarını görselleştirmek ve serebral kan akışını değerlendirmek için kullanılır. Dijital Subtraksiyon Anjiyografi (DSA), damar yapısını ayrıntılı olarak gösteren altın standart bir yöntemdir, ancak invazivdir ve bazı riskler taşır. Klinik değerlendirme ile bu görüntüleme tekniklerinin birleştirilmesi, vazospazmın doğru tespiti ve zamanında tedaviyi sağlar.

Vazospazm tedavisinde kullanılan ilaçlar nelerdir?

Vazospazm tedavisinde yaygın olarak kullanılan ilaçlar arasında nifedipin, amlodipin, verapamil ve diltiazem gibi kalsiyum kanal blokörleri bulunur; bu ilaçlar koroner vazospazm ve varyant anjinin önlenmesinde etkilidir. Akut durumlarda daralmış damarları gevşetmek için nitrogliserin gibi nitratlar kullanılır. Beyin vazospazmı vakalarında, subaraknoid kanamayı takiben korunma ve tedavi amacıyla özellikle nimodipin tercih edilir. Papaverin gibi damar genişleticiler ve magnezyum sülfat, vazospazmın konumu ve şiddetine bağlı olarak kullanılabilir. Tedavi planları, vazospazmın türü ve nedenine göre bireysel olarak belirlenmelidir.

Bu durumun uzun vadeli etkileri nelerdir?

Beyin vazospazmı, özellikle subaraknoid kanama (SAK) sonrası, önemli uzun dönem nörolojik kayıplara yol açabilir. SAK hastalarının yaklaşık %50-70’inde vazospazm gelişirken, %30’unda nörolojik hasarlar görülmektedir. Kalıcı vazospazm, gecikmiş serebral iskemiyi (DCI) tetikleyerek felçlere ve bilişsel bozukluklara neden olabilir. Periferik vazospazm durumlarında, örneğin Raynaud fenomeninde, kronik ataklar dijital ülserlere ve ciddi durumlarda doku nekrozuna yol açabilir. Ayrıca vazospazm normal tansiyonlu glokomun ilerlemesiyle ilişkilendirilmiştir ve vazospastik tepkileri artmış hastalarda görme alanı kaybı daha hızlı ilerlemektedir.

Vazospazmı önlemek için alınabilecek önlemler nelerdir?

Anevrizmal subaraknoid kanama (aSAH) sonrası vazospazmı önlemek için oral nimodipin gibi kalsiyum kanal blokerleri kullanımı, gecikmiş serebral iskemi insidansını azaltmaktadır. Övolemiyi korumak ve gerektiğinde vazopressörlerle hemodinamik destek sağlamak, serebral kan akışını yönetmeye yardımcı olur. Anevrizma tamiri sırasında yerleştirilen nikardipin implantları, orta ila şiddetli anjiyografik vazospazmı azaltmada etkili bulunmuştur. Lomber beyin omurilik sıvısı drenajı (LCSFD), klinik vazospazm ve ilişkili serebral enfarktüslerin önemli ölçüde azalmasıyla ilişkilendirilmiştir. Bazı durumlarda intra-arteriyel vazodilatörlerin uygulanması veya balon anjiyoplasti gibi endovasküler tedaviler düşünülmektedir, ancak bu yöntemlerin uzun dönem sonuçlar üzerindeki etkisi daha fazla araştırma gerektirmektedir.

Vazospazmın en sık görülen tetikleyicileri nelerdir?

Vazospazm, ani damar büzüşmesi, etkilenen bölgeye bağlı olarak farklı faktörlerle tetiklenebilir. Kalpte görülen koroner vazospazmlar genellikle sigara kullanımı, stres, soğuğa maruz kalma ve kokain ile amfetamin gibi bazı ilaçlarla ilişkilidir. Beyindeki serebral vazospazmlar sıklıkla subaraknoid kanama sonrası meydana gelir ve bu durumun %90’ında bu komplikasyon görülür. Parmak ve ayak parmaklarını etkileyen Raynaud fenomeni, soğuğa maruz kalma ve duygusal stresle tetiklenir. Emzirme sırasında meme başı vazospazmları, kötü emzirme pozisyonu, soğuğa maruz kalma ve bazı ilaçlar nedeniyle oluşabilir. Genel olarak, sigara kullanımı, stres, soğuğa maruz kalma, belirli ilaçlar ve altta yatan sağlık sorunları, çeşitli vazospazm türleri için ortak tetikleyicilerdir.

Vazospazm atakları sırasında hangi belirtiler ortaya çıkar?

Vazospazmın neden olduğu belirtiler, etkilenen bölgeye göre değişir. Kalpte (koroner vazospazm) göğüs ağrısı (anjin), nefes darlığı, bayılma ve ciddi durumlarda kalp durması görülür. Beyinde (serebral vazospazm) ani ve şiddetli baş ağrıları, uyku hali ve vücudun bir tarafında zayıflık veya felç yaşanabilir. Parmaklar veya ayak parmaklarında soğukluk, uyuşma, deri renginde değişiklikler ve karıncalanma meydana gelir. Emziren bireylerde sık görülen meme ucu vazospazmı ise meme ucunda ağrı ve beyazdan kırmızıya, mavi ya da mora değişen renk değişiklikleri ile kendini gösterir. Bu belirtiler, arterlerin aniden daralmasıyla kan akışı ve oksijen tedarikinin azalmasından kaynaklanır.

Migren ve vazospazm arasında bir bağlantı var mıdır?

Migren, beyindeki kan damarlarının büzüşmesiyle karakterize edilen serebral vazospazm ile ilişkilendirilmiştir. Yapılan çalışmalarda, şiddetli migren atakları sırasında hastalarda orta serebral arter veya internal karotid arter gibi ana damarların arteriografi ile belirgin şekilde daraldığı gözlemlenmiştir. Ayrıca migren yaşayan ve normal tansiyonlu glokomu olan bireylerde vazospazmın daha yaygın olduğu belirtilmiş, bu durum migren ve vasküler düzensizlik arasındaki bağlantıyı desteklemektedir.

Vazospazmın uzun vadede damar sağlığı üzerine etkileri nelerdir?

Vazospazm, kan damarlarının geçici olarak daralmasıyla karakterize edilir ve uzun vadede ciddi damar sağlığı sorunlarına yol açabilir. Vazospastik anjina (VSA) hastalarında 5 yıllık sağkalım oranı erkeklerde yaklaşık %94, kadınlarda ise %93’tür. Ancak ani kardiyak ölüm, miyokard enfarktüsü ve ventriküler aritmiler gibi komplikasyonlar, özellikle yüksek risk grubundaki bireylerde ortaya çıkabilir. Sigara içmek, VSA hastalarında büyük kardiyovasküler olayların (MACE) görülme oranını 1,4 kat artırır. Ayrıca mikrovasküler anjina (MVA) hastalarında, her 100 hasta-yılda 2,5 MACE oranı ile VSA hastalarının 1,1 oranına kıyasla daha yüksek bir risk gözlemlenir.

Vazospazmın önlenmesi ve tedavisinde hangi yöntemler kullanılır?

Vazospazmın, özellikle anevrizmal subaraknoid kanama (SAK) sonrası önlenmesi ve tedavisi için çeşitli stratejiler uygulanmaktadır: Kalsiyum kanal blokerleri (örneğin nimodipin) kullanımı vazospazm sıklığını ve şiddetini azaltır. Triple-H terapisi (hipertansif, hipervolemik ve hemodilüsyon tedavisi) beyin kan akışını artırarak vazospazm etkilerini hafifletir. Endovasküler tedaviler, balon anjiyoplasti veya intra-arteriyel papaverin uygulaması ile damarları mekanik olarak genişletebilir veya kimyasal olarak gevşetebilir. Endotelin reseptör antagonistleri, magnezyum sülfat, statinler ve nitrik oksit donörleri gibi yeni tedaviler üzerinde çalışmalar devam etmektedir. Transkraniyal Doppler ultrasonografi gibi görüntüleme yöntemleri ile erken tanı ve müdahale sağlanabilir. Bu yöntemlerin bireye özgü şekilde birleştirilmesi, vazospazmın önlenmesi ve tedavisinde etkili sonuçlar sunar.

Vazospazm ataklarını tetikleyebilecek veya şiddetlendirebilecek yaygın gıda ve içecekler var mıdır?

Bazı gıda ve içecekler vazospazm eğilimi olan kişilerde atakları tetikleyebilir veya mevcut durumu kötüleştirebilir. Özellikle kafein içeren kahve, çay, enerji içecekleri ve çikolata gibi ürünlerin aşırı tüketimi, damarlarda büzüşmeye yol açarak riski artırabilir. Benzer şekilde, aşırı alkol tüketimi veya alkol yoksunluğu da bazı vazospazm türlerini (örneğin koroner vazospazm) tetikleyebilir. Çok soğuk yiyecek ve içecekler, özellikle Raynaud fenomeni olan bireylerde parmaklardaki damarların spazmına neden olabilir. Ayrıca, tiramin içeren eskitilmiş peynirler veya işlenmiş etler gibi bazı gıdaların da duyarlı kişilerde vazospazmı tetikleyebileceğine dair sınırlı kanıtlar bulunmaktadır.

Raynaud fenomeni gibi periferik vazospazmlarda, günlük yaşamda semptomları yönetmek için ilaç dışı pratik öneriler nelerdir?

Raynaud fenomeni gibi periferik vazospazmların semptomlarını yönetmek için ilaç dışı birçok pratik yöntem bulunmaktadır. En önemlisi vücudu ve özellikle el ve ayakları sıcak tutmaktır; bu, kat kat giyinmek, kaliteli eldiven ve çorap kullanmak anlamına gelir. Soğuk suya doğrudan temastan kaçınmak, soğuk ortamlarda bulunulduğunda el ve ayak ısıtıcıları kullanmak faydalıdır. Sigara ve kafein gibi damar büzücü maddelerden uzak durulmalıdır. Stres yönetimi teknikleri (örneğin yoga, meditasyon) ve düzenli, hafif egzersizler kan dolaşımını iyileştirerek atak sıklığını azaltabilir. Ayrıca, cildi nemli tutarak çatlamasını önlemek ve dar takı ya da kıyafetlerden kaçınmak da önemlidir.

Vazospazm tanısında kullanılan transkraniyal Doppler ultrasonografinin avantajları ve sınırlılıkları nelerdir?

Transkraniyal Doppler (TCD) ultrasonografi, özellikle beyin damarlarındaki vazospazmın (serebral vazospazm) tanı ve takibinde önemli avantajlar sunar. Non-invaziv (girişimsel olmayan), yatak başında uygulanabilen, tekrarlanabilir ve radyasyon içermeyen bir yöntemdir. Kan akım hızlarını gerçek zamanlı ölçerek vazospazmın varlığı, şiddeti ve seyri hakkında değerli bilgiler sağlar. Ancak bazı sınırlılıkları da vardır. Yöntem, uygulayan kişinin deneyimine bağlıdır (operatör bağımlı). Bazı hastalarda, özellikle yaşlılarda veya kemik yapısı kalın olanlarda yetersiz akustik pencere nedeniyle görüntü kalitesi düşük olabilir. Ayrıca, çok küçük veya beynin derinlerindeki damarlardaki vazospazmı tespit etmede duyarlılığı azalabilir.

Vazospazm gelişiminde genetik yatkınlığın rolü ne ölçüdedir ve bu konuda bilinen spesifik genler var mıdır?

Vazospazm gelişiminde genetik yatkınlığın bir rolü olduğu düşünülmektedir, ancak bu durum karmaşık ve çok faktörlü bir etkileşimin sonucudur. Özellikle koroner arter vazospazmı ve subaraknoid kanama sonrası gelişen serebral vazospazmda ailesel kümelenmeler ve genetik bağlantılar araştırılmaktadır. Endotelyal nitrik oksit sentaz (eNOS) genindeki polimorfizmler, Rho-kinaz (ROCK) sinyal yolağını etkileyen genler ve damar tonusunu düzenleyen iyon kanallarını (örneğin kalsiyum ve potasyum kanalları) kodlayan genlerdeki varyasyonlar potansiyel adaylar olarak incelenmiştir. Ancak, vazospazm genellikle poligenik bir temele sahip olup (birden fazla genin etkisi) çevresel faktörlerle de güçlü bir şekilde etkileşir, bu nedenle tek bir “vazospazm geni”nden ziyade genetik bir yatkınlıktan bahsedilebilir.

Prof. Dr. Özgür KILIÇKESMEZ

Prof. Dr. Özgür Kılıçkesmez, 1997’de Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nden mezun oldu. Uzmanlığını İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde tamamladı. Londra’da girişimsel radyoloji ve onkoloji alanında eğitim aldı. İstanbul Çam ve Sakura Şehir Hastanesi’nde girişimsel radyoloji bölümünü kurdu, 2020 yılında profesör oldu. Birçok uluslararası ödül ve sertifikaya sahip olup, 150’den fazla bilimsel yayını ve 1500’ün üzerinde atıfı bulunmaktadır. Şu an Medicana Ataköy Hastanesi’nde görev yapmaktadır.