Beyin kanaması ciddi ve hayati tehlike arz eden bir durumdur. Beyin dokusu içinde veya beyinle kafatası arasında meydana gelir. Ani baş ağrıları, güçsüzlük veya uyuşukluk hissi, görme problemleri, mide bulantısı ve kusma belirtileri arasındadır. Bu durum genellikle yüksek tansiyon, kafa travması veya damar anomalileri gibi sebeplerden kaynaklanır. Beyin hücrelerine zarar vererek oksijen akışını kesintiye uğratır. Acil müdahale edilmediğinde kalıcı nörolojik hasarlara veya ölüme yol açabilir. Dolayısıyla beyin kanaması hızlı ve etkili bir tedavi gerektirir.

Prof. Dr. Özgür KILIÇKESMEZ

Girişimsel Radyoloji / Girişimsel Nöroradyoloji

Prof. Dr. Kılıçkesmez, Türk Radyoloji Yeterlilik Belgesi, Türk Girişimsel Radyoloji Yeterlilik Belgesi, Strok (inme) tedavisi sertifikasyonu ve Avrupa Girişimsel Radyoloji Boardu (EBIR) sahibidir. Akademik geçmişinde, 2008 yılında Siemens Radyoloji Birincilik Ödülü’nü kazanmıştır.  Medicana Ataköy hastanesinde tedavilerini yapmaktadır.

Özgeçmiş Ödüller Yorumlar

Özgeçmiş Makaleler

Ödüller Yorumlar

Beyin kanamasının belirtileri nelerdir?

Beyin kanamasının belirtileri acil müdahale gerektiren önemli işaretlerdir. Bu belirtiler genellikle ani ve yoğun baş ağrısı ile başlar. Baş ağrısı genellikle kişinin daha önce deneyimlemediği bir şiddette olabilir. Ayrıca beyin içindeki artan basınç nedeniyle mide bulantısı ve kusma da görülebilir. Bu durum herhangi bir önceden var olan hastalıkla ilişkili olmayabilir.

• Şiddetli Baş Ağrısı: Ani ve yoğun baş ağrısı en yaygın ve dikkat çekici belirtidir.
• Mide Bulantısı ve Kusma: Baş ağrısına eşlik eden ani başlayan mide rahatsızlıklarıdır.
• Görme Problemleri: Çift görme bulanık görme veya görme kaybı gibi belirtiler görülebilir.
• Halsizlik veya Uyuşma: Vücudun bir tarafında güç kaybı veya uyuşma hissi ortaya çıkabilir.
• Konuşma Zorluğu: Kelimeleri bulmada zorluk veya konuşmada bozulma gözlenebilir.
• Denge ve Koordinasyon Kaybı: Yürüme zorluğu veya koordinasyon problemleri yaşanabilir.
• Değişen Bilinç Durumu: Uykululuk sersemlik veya bilinç kaybı gibi durumlar gelişebilir.
• Nöbetler: Önceden nöbet geçmişi olmayan bir kişide aniden nöbet başlayabilir.
• Işığa Duyarlılık: Şiddetli baş ağrılarına sıklıkla eşlik eden bir hassasiyettir.

Beyin kanaması nasıl gelişir?

Beyin kanamasının gelişimi iki ana hasar mekanizması üzerinden ilerler. İlk olarak primer hasar beyin damarlarının yırtılmasıyla başlar ve kan beyin dokusuna sızarak çevre dokulara baskı yapar. Bu baskı beyin dokusunun yer değiştirmesine ve kafa içi basıncının artmasına neden olur. Bu süreç ölümcül olabilir eğer kontrol altına alınmaz.

• Sekonder hasar ise birkaç saat veya gün içinde kendini gösterir. İşte sekonder hasarın ana bileşenleri:
• Kan-Beyin Bariyeri Bozulması: Bu durum kan bileşenlerinin beyin parankimine sızmasına ve iltihabi yanıtın başlamasına yol açar.
• Enflamasyon: Beyin dokusunda kanın varlığı mikroglia aktivasyonu ve lökositlerin birikimini tetikler bu da ödeme ve kafa içi basıncının artmasına neden olur.
• Kan Parçalanma Ürünlerinin Toksik Etkileri: Kanın çözülmesiyle ortaya çıkan hemoglobin ve demir beyin hücreleri için zararlıdır ve nöronal ölüme yol açabilir.
• Trombin Aktivasyonu: Trombin daha fazla pıhtı oluşumuna yol açar ve nörotoksik etkiler gösterir.
• Vasküler Bozulma: İlk kanama yakın damarlara zarar verir ve durumu kötüleştirir.
• Hematom geliştikçe mikroglia kanı fagositoz yoluyla temizlemeye çalışır ancak bu süreç genellikle tamamlanmaz ve kalıcı hasar bırakabilir.

Genç yetişkinlerde beyin kanamasına ne sebep olur?

Genç yetişkinlerde beyin kanamasının başlıca nedenleri çeşitlidir ve bu durum çoğu zaman ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Hipertansiyon gençler arasında beyin kanamalarının en yaygın sebeplerindendir. Yüksek tansiyonun kontrol altında tutulmaması beyin damarlarında yırtılmaya ve ardından kanamaya neden olabilir. Özellikle bu yaş grubunda hipertansiyonun artış göstermesi bu riski daha da artırmaktadır. Kan damarlarında meydana gelen yapısal bozukluklar da önemli bir faktördür.

Vasküler Malformasyonlar:

• Arteriovenöz malformasyonlar (AVM)
• Kavernöz hemanjiyomlar

Bu malformasyonlar kan damarlarının duvarlarının zayıflamasına ve yırtılmasına yol açarak kanamalara sebep olabilir. AVM’ler atardamarlar ile toplardamarlar arasında doğrudan bağlantıların bulunması ve yüksek basınç altında kanın bu damarlara zorlanmasıyla özellikle risklidir. Serebral Venöz Tromboz genç yetişkinlerde de rastlanabilen bir durumdur ve çeşitli faktörlere bağlı olarak venöz damarlarında pıhtılaşma sonucu kanamalar meydana gelebilir.

Yasadışı uyuşturucu kullanımı özellikle kokain ve amfetamin türleri kan basıncını aniden yükselterek damar hasarına ve kanamalara yol açabilir. Kafa travması genç yetişkinlerde beyin kanaması riskini artıran bir diğer önemli etmendir. Hormonal faktörler ve gebelik de genç kadınlar için ek risk faktörleri oluşturur. Preeklampsi gibi durumlar yüksek tansiyonla ilişkili riskleri artırabilir. Hormonal kontraseptif kullanımı özellikle riskli gruplarda pıhtılaşma ve kanama ihtimalini yükseltir. Nadir durumlar ve bazı genetik koşullar da beyin kanaması riskini artırabilir. Bunlar arasında Moyamoya hastalığı ve Fabry hastalığı gibi durumlar bulunur.

Beyin kanamasının komplikasyonları nelerdir?

Beyin kanamasının komplikasyonları çeşitlidir ve hastanın sağlık durumunu ciddi şekilde etkileyebilir. En yaygın görülen komplikasyonlar şunlardır:

• Nörolojik Eksiklikler: Felç, duyu kaybı, afazi ve koordinasyon problemleri nörolojik eksiklikler arasında yer alır. Bu durumlar kanamanın boyutuna ve yerine bağlı olarak değişiklik gösterir.
• Artan Kafa İçi Basıncı: Beyin içinde kan birikmesi kafa içi basıncını artırabilir. Bu durum beyin hasarını artırır ve serebral kan akışını azaltabilir.
• Bilişsel Bozukluklar: Beyin kanaması sonrasında hafıza kaybı ve dikkat güçlüğü gibi bilişsel problemler sıkça rastlanır. Bu bozukluklar hastanın günlük yaşam aktivitelerini olumsuz etkiler.
• Nöbetler: Kanama sonrası nöbetler beyin dokusunun tahriş olmasıyla ortaya çıkar ve antikonvülzan tedavi gerektirebilir.
• Hidrosefali: Kan birikimi beyin omurilik sıvısının akışını engelleyerek hidrosefaliye neden olur. Bu durum kafa içi basıncını daha da yükseltir.
• Gecikmiş Serebral İskemi: Özellikle subaraknoid kanama sonrası görülen bu durum vazospazm nedeniyle iskemik hasara yol açar.
• Enfeksiyonlar: Cerrahi müdahale sonrası hastalar enfeksiyon geliştirme riski taşır.
• Yeniden Kanama: İlk kanamadan sonraki dönemde yeniden kanama olasılığı durumu kötüleştirir.
• Uzun Süreli Engellilik ve Mortalite: Beyin kanaması sonrası ölüm oranı yüksek olup hayatta kalanlar uzun süreli engellilik yaşayabilir.
• Psikiyatrik Bozukluklar: Depresyon anksiyete ve TSSB gibi psikiyatrik durumlar sıkça görülür.
• Yüksek tansiyon beyin kanamasına nasıl yol açar?

Yüksek tansiyon beyin kanamasına yol açma sürecinde temel bir etkendir. Kronik olarak yüksek tansiyon atardamar duvarları üzerinde aşırı kuvvet uygulayarak bu yapıların zayıflamasına sebep olur. Zamanla endotelin zarar görmesi damar duvarlarının sertleşmesine ve elastikiyetlerini kaybetmelerine neden olur. Bu süreçte zayıflayan damarlar özellikle beyinde bulunan hassas damarlarda yırtılma riskini artırır.

• Damar Hasarı: Kronik yüksek tansiyonun damar duvarları üzerindeki etkisi nedeniyle damarlar zaman içinde zayıflar ve esnekliğini kaybeder.
• Anevrizma Oluşumu: Zayıflayan damar duvarları şişkinlikler veya anevrizmalar şeklinde belirginleşebilir. Bu yapılar özellikle ince ve yırtılmaya yatkın bölgelerdir.
• Mikrokanamalar ve Daha Büyük Kanamalar: Kalıcı yüksek tansiyon sonucu genellikle göz ardı edilen mikrokanamalar oluşur. Bu kanamalar zamanla birleşerek daha büyük kanamalara yol açabilir.

Beyin içindeki anevrizmaların patlaması çevre dokulara hemorajik inmeye yol açacak şekilde kan sızdırır. Bu kanamalar kafa içi basıncını artırır ve beyin dokusunu sıkıştırabilir. Artan kafa içi basınç nörolojik defisitlerin şiddetlenmesine sebep olur ve acil müdahale gerektirir. Özellikle beyin içi kanamalar derin beyin yapılarını etkiler ve ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.

Beyin kanaması ile felç arasındaki fark nedir?

Beyin kanaması ve felç beyin sağlığı ile ilgili ciddi durumlar arasında yer alır. Beyin kanaması beyin dokusunda meydana gelen ve hayati risk taşıyan bir kanamadır. Öte yandan felç beyin fonksiyonlarının kaybı ile sonuçlanan genel bir terimdir ve iki ana türe ayrılır:

• İskemik inme: Kan akışının bir tıkanıklık nedeniyle kesilmesi sonucu oluşur.
• Hemorajik inme: Beyin içinde veya çevresinde damar yırtılması sonucu kanama olması durumudur.

Her iki durum da beyin dokusuna zarar verebilir fakat farklı mekanizmalarla gerçekleşir. İskemik inmede belirli bir beyin bölgesine kan akışının durması sonucu o bölgedeki dokular zarar görür ve işlevini yitirir. Bu durum genellikle ani güçsüzlük, uyuşma, konuşma güçlükleri ve görme problemleri gibi belirtilerle kendini gösterir. Hemorajik inmede ise damarın yırtılmasıyla beyin içine kan sızar. Bu sızıntı çevredeki dokuları sıkıştırır ve kafa içi basıncını artırarak beyin hasarına yol açar. Beyin kanamasının belirtileri arasında şiddetli baş ağrısı, kusma, bilinç kaybı ve nörolojik defisitler bulunur.

Sıkça Sorulan Sorular

Beyin kanamasının en yaygın belirtileri nelerdir?

Beyin kanamasının yaygın belirtileri arasında aniden oluşan şiddetli baş ağrısı, özellikle vücutta bir tarafın güçsüz veya hissiz olması, konuşma veya anlama güçlüğü, görme problemleri, denge kaybı, kafa karışıklığı, bulantı veya kusma, nöbetler ve bilinç kaybı yer alır. Bu belirtiler, kanamanın yerleşimine ve şiddetine göre değişebilir. Bu tür belirtiler görüldüğünde, kalıcı beyin hasarı ya da ölüm riskini azaltmak için acil tıbbi yardım alınması çok önemlidir.

Yüksek tansiyon beyin kanamasına nasıl yol açar?

Yüksek tansiyon (hipertansiyon), tüm inme vakalarının yaklaşık %15-30’unu oluşturan intraserebral kanamanın (ICH) önde gelen nedenidir. Akut ICH’de sıkça görülen yüksek sistolik kan basıncı, hematom büyümesi, kötü fonksiyonel sonuçlar ve artan ölüm oranları ile ilişkilidir. Araştırmalar, sistolik kan basıncındaki her 10 mm Hg artışın, birincil intraserebral kanama riskini 1,5 kat artırdığını göstermektedir. Ayrıca hastaneye yatışta yüksek tansiyon ve kalp atış hızı seviyeleri, ICH hastalarında bir yıl içinde daha yüksek ölüm oranları ile ilişkilidir. Bu nedenle yüksek tansiyonun kontrolü, beyin kanaması riskini azaltmak ve hasta sonuçlarını iyileştirmek için kritik öneme sahiptir.

Beyin kanaması anında acil müdahale nasıl yapılmalıdır?

Beyin kanaması (intrakraniyal kanama) acil müdahalelerinde ilk adım, hava yolu, solunum ve dolaşımı (ABC) güvence altına alarak yeterli oksijen ve kan akışını sağlamaktır. Doğru tanı ve kanamanın yeri ile hacmini değerlendirmek için genellikle kontrastsız beyin BT (bilgisayarlı tomografi) çekilir. Yüksek tansiyon, kanamayı artırabileceği için tansiyonun kontrol altına alınması hayati önem taşır ve antihipertansif ilaçlar kullanılır. Kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalarda, kanamayı önlemek amacıyla pıhtılaşma bozukluğunun düzeltilmesi gerekir ve bu genellikle özel ters çevirme ajanları veya kan ürünleri ile yapılır. Kafa içi basıncın (ICP) arttığı durumlarda, başın yükseltilmesi, osmotik ajanların verilmesi veya gerekirse dekompresif kraniyektomi gibi cerrahi yöntemler uygulanabilir. Büyük hematomlar veya nörolojik kötüleşme gösteren hastalarda cerrahi müdahale düşünülebilir. Yoğun bakım ünitesinde sürekli izleme ve destekleyici bakım, komplikasyonları yönetmek için gereklidir.

Kanama sonrası hangi tedavi yöntemleri uygulanır?

Beyin kanaması (intrakraniyal kanama) tedavisinde birkaç yaklaşım vardır: Tıbbi Yönetim: Sistolik kan basıncının hızlı bir şekilde düşürülmesi kritik öneme sahiptir; hedef seviyelere yaklaşık 2,3 saat içinde ulaşmak, daha iyi sonuçlarla ilişkilendirilmiştir. Cerrahi Müdahale: Endoskopik boşaltma veya stereotaktik tromboliz gibi minimal invaziv cerrahi (MIS) teknikleri, geleneksel tedavilere kıyasla ölüm oranlarını azaltmıştır. Destekleyici Bakım: Ateş, hiperglisemi ve nöbetlerin yönetimi, daha fazla beyin hasarını önlemek için gereklidir. Rehabilitasyon: Fiziksel, mesleki ve konuşma terapisi içeren akut sonrası rehabilitasyon, fonksiyonel iyileşme için hayati önem taşır. Tedavi seçimi, kanama boyutu, konumu, hastanın yaşı ve genel sağlık durumuna bağlıdır.

Beyin kanamasının önlenmesi için nelere dikkat edilmelidir?

Beyin kanamasını önlemek için yüksek tansiyonu kontrol altında tutmak çok önemlidir, çünkü hipertansiyon başlıca nedenlerden biridir. Haftada en az dört saat yürüyüş, bisiklet veya yüzme gibi düzenli fiziksel aktiviteler, beyin içi kanama durumunda kanama hacmini %50’ye kadar azaltabilir. Sigara ve aşırı alkol tüketiminden kaçının, çünkü her ikisi de damarları zarar verebilir ve tansiyonu yükseltebilir. Meyve, sebze, tam tahıllar ve yağsız proteinler açısından zengin sağlıklı bir diyet genel sağlığı destekler ve beyin kanaması risklerini azaltır. Hipertansiyon, diyabet ve yüksek kolesterol gibi durumları izlemek ve yönetmek için düzenli tıbbi kontroller yaptırın. Ayrıca kafa travması kaynaklı kanamaları önlemek için riskli aktivitelerde koruyucu ekipman kullanın. Bu önlemlerle beyin kanaması riski önemli ölçüde azaltılabilir.

Tekrarlayan subdural kanamalarda kullanılan orta meningeal arter embolizasyonu nedir?

Orta meningeal arter embolizasyonu (MMAE), kronik subdural hematomların (kSDH) tedavisinde kullanılan minimal invaziv bir yöntemdir ve özellikle cerrahi boşaltım sonrası nüksü önlemek amacıyla uygulanır. MMAE tek başına kullanıldığında, hematomun çözülme oranı %86,7, nüks oranı %6,3 ve tekrar tedavi oranı %9,6 olarak bildirilmiştir. Cerrahi boşaltım ile kombine edildiğinde bu oranlar daha da iyileşerek hematom çözülme oranı %95,6, nüks oranı %4,4 ve tekrar tedavi oranı %3,4’e düşmektedir. Ayrıca MMAE’nin tedavi başarısızlığını (%43 oranında azalma) ve yeniden ameliyat oranını (%45 oranında azalma) düşürdüğü saptanmıştır. MMAE’nin genel komplikasyon oranı ise yaklaşık %2,3’tür.

Prof. Dr. Özgür KILIÇKESMEZ

Prof. Dr. Özgür Kılıçkesmez, 1997’de Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nden mezun oldu. Uzmanlığını İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde tamamladı. Londra’da girişimsel radyoloji ve onkoloji alanında eğitim aldı. İstanbul Çam ve Sakura Şehir Hastanesi’nde girişimsel radyoloji bölümünü kurdu, 2020 yılında profesör oldu. Birçok uluslararası ödül ve sertifikaya sahip olup, 150’den fazla bilimsel yayını ve 1500’ün üzerinde atıfı bulunmaktadır. Şu an Medicana Ataköy Hastanesi’nde görev yapmaktadır.