Hepatomegali, karaciğerin normal boyutlarından daha büyük hale gelmesi durumudur ve genellikle başka bir hastalığın belirtisi olarak ortaya çıkar. Enfeksiyonlar, metabolik bozukluklar, karaciğer yağlanması, tümörler ve kalp yetmezliği başlıca nedenler arasındadır.

Karaciğer büyümesine bağlı belirtiler arasında sağ üst kadranda dolgunluk hissi, karın ağrısı, bulantı, yorgunluk ve sarılık yer alabilir. Bazı olgularda hepatomegali sessiz seyredebilir ve yalnızca fizik muayene veya görüntüleme ile tespit edilebilir.

Tanıda ultrasonografi ilk tercih edilen yöntemdir. Bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme ve kan testleri ile büyümenin nedeni ayrıntılı şekilde araştırılır. Karaciğer fonksiyon testleri, hastalığın seyrini değerlendirmede önemlidir.

Hepatomegali tedavisi, altta yatan nedene yönelik olarak planlanır. Enfeksiyonların tedavisi, metabolik bozuklukların kontrolü, tümörlerin cerrahi veya girişimsel yöntemlerle çıkarılması, karaciğerin normal boyutlarına dönmesine katkı sağlayabilir.

Prof. Dr. Özgür KILIÇKESMEZ

Girişimsel Radyoloji / Girişimsel Nöroradyoloji

Prof. Dr. Kılıçkesmez, Türk Radyoloji Yeterlilik Belgesi, Türk Girişimsel Radyoloji Yeterlilik Belgesi, Strok (inme) tedavisi sertifikasyonu ve Avrupa Girişimsel Radyoloji Boardu (EBIR) sahibidir. Akademik geçmişinde, 2008 yılında Siemens Radyoloji Birincilik Ödülü’nü kazanmıştır.

Özgeçmiş Ödüller Yorumlar

Özgeçmiş Makaleler

Ödüller Yorumlar

Hepatomegali Nedir?

Hepatomegali karaciğerin normal sınırlarının üzerinde büyüme göstermesi durumuna verilen addır ve pek çok hastalığın belirtisi olarak ortaya çıkabilir. Genellikle enfeksiyonlar tümöral durumlar toksinlere maruz kalma ve metabolik bozukluklar gibi çeşitli faktörler karaciğer büyümesine yol açar. Eski Yunanca’dan türeyen “hepar” (karaciğer) ve “megas” (büyük) kelimeleriyle oluşan hepatomegali tıp alanında önemli bir araştırma konusu olmuştur. Karaciğerin boyutundaki değişiklikler vücudun genel sağlığı ile ilgili ipuçları sunduğundan hepatomegali durumu uzun zamandır dikkatle incelenmektedir. Bu durumun saptanması ve altta yatan nedenin belirlenmesi etkili bir tedavi süreci için önemlidir. Karaciğer büyümesi özellikle gelişim gösterdiği hastalıkları anlamak açısından değerli bilgiler sunar.

Hepatomegalinin Nedenleri Nelerdir?

Hepatomegali çeşitli sağlık sorunlarının belirtisi olarak ortaya çıkabilen bir durumdur. Karaciğerin büyümesine neden olabilecek başlıca faktörler şunlardır:

Enfeksiyon kaynaklı durumlar:

• Viral hepatitler
• Paraziter enfeksiyonlar
• Bakteriyel enfeksiyonlar

Tümöral nedenler:

• Primer karaciğer tümörleri
• Metastatik kanserler
• Hematolojik kanserler

Metabolik ve depo hastalıkları:

• Alkol dışı yağlı karaciğer hastalığı
• Hemokromatoz
• Wilson hastalığı
• Glikojen depo hastalıkları
• Amiloidoz

Damar hastalıkları:

• Kalp yetmezliği
• Budd-Chiari sendromu

İltihabi ve otoimmün hastalıklar:

• Primer sklerozan kolanjit
• Sarkoidoz

Toksik etkiler:

• Alkole bağlı karaciğer hastalığı
• İlaçlara bağlı karaciğer hasarı

Diğer nedenler:

• Polikistik karaciğer hastalığı
• İnfiltratif hastalıklar

Hepatomegali tedavisi altta yatan nedenlerin belirlenmesine göre şekillendirilir. Tanı sürecinde fizik muayene laboratuvar analizleri ve görüntüleme teknikleri büyümeye yol açan sebebi açığa çıkarmada önem taşır. Bazı durumlarda karaciğer biyopsisi yapılabilir. Tedavi seçenekleri arasında yaşam tarzı değişiklikleri ilaç tedavisi ve cerrahi müdahale yer alır.

Hepatomegali Ne Kadar Yaygındır?

Hepatomegali farklı hastalıklar ve yaşam tarzı faktörleriyle ilişkili olarak dünya genelinde çeşitli bölgelerde farklı oranlarda görülmektedir. Dünya çapında hepatomegalinin kesin sıklığını belirlemek zor olsa da özellikle belirli hastalıklar ve durumlarla ilişkili olarak yaygın olduğu bilinmektedir.

Batı Ülkeleri

• Alkolik karaciğer hastalığı
• Alkol dışı karaciğer yağlanması (MASLD)
• Alkol tüketimi obezite ve diyabetle bağlantılı

Asya

• MASLD yüksek oranlarda
• Güney Asya %33.8 Güneydoğu Asya %33.1 Doğu Asya %29.7

Yaş ve Cinsiyet Farklılıkları

• Çocuklar: MASLD’ye bağlı hepatomegali artışı
• Yetişkinler: Metabolik hastalıklar alkol ve viral hepatit

İlişkili Hastalıklar

• Metabolik sorunlar: MASLD NASH
• Enfeksiyonlar: Şistozomiyazis
• Alkol: Kronik tüketim

Hepatomegali sıklığı yaş cinsiyet ve bölgesel faktörlerin etkisi altında değişiklik göstermektedir. Özellikle obezitenin artış gösterdiği toplumlarda MASLD kaynaklı hepatomegali giderek yaygınlaşırken gelişmekte olan bazı bölgelerde enfeksiyöz hastalıklardan kaynaklanan hepatomegali daha çok gözlenmektedir.

Hepatomegalinin Oluşum Süreci Nasıldır?

Hepatomegali yani karaciğer büyümesi farklı mekanizmalar aracılığıyla ortaya çıkar ve her biri karaciğerin özgün işlev ve yapısını etkiler. Karaciğerin büyümesine yol açan başlıca süreçler hücresel çoğalma hücre içi ve dışı birikimler damar tıkanıklığı inflamasyon ve invaziv hastalıklarla ilişkilidir.

Hücre İstilası

• Kanser türleri
• Enfeksiyonlar

Hücre İçi Birikim

• Glikojen depo hastalıkları
• Karaciğer yağlanması
• Demir fazlalığı

Hücre Dışı Matris Genişlemesi

• Kronik karaciğer hastalıkları
• Siroz

Damar Tıkanıklığı ve Basınç Artışı

• Sağ kalp yetmezliği
• Budd-Chiari sendromu

İnflamatuar Süreçler

• Akut hepatit
• Kronik hepatit

İnvaziv Hastalıklar

• Amiloidoz
• Sarkoidoz

Hepatomegaliye neden olan bu süreçlerin her biri karaciğerin yapısında ve işlevinde ciddi değişimlere yol açarak organın büyümesine neden olur.

Hepatomegali Belirtileri Nelerdir?

Hepatomegali karaciğerin normal boyutlarının üzerine çıkması durumunda ortaya çıkan belirtilerle kendini belli eder. Bu belirtiler hastalığın şiddetine ve altta yatan sebebe göre farklılık gösterebilir. Belirtileri şşunlasrdır:

• Karın bölgesinde doluluk ve baskı hissi
• Ciltte ve gözlerde sararma
• Yorgunluk ve enerji düşüklüğü
• Mide bulantısı ve iştahsızlık
• İstenmeyen kilo kaybı
• Kaşıntı (pruritus)
• Vücutta şişlik ve ödem
• Kolay morarma ve kanama
• Zihinsel bulanıklık ve kafa karışıklığı
• Koyu renkli idrar ve açık renkli dışkı

Karaciğer büyümesi özellikle sağ üst karın bölgesinde bir dolgunluk hissi yaratarak rahatsızlık verir. Ciltte meydana gelen sararma karaciğerin bilirubin işleme işlevindeki aksaklıklarla ilgilidir. Bu durum ilerleyen evrelerde gözle görülür hale gelebilir. Karaciğerin protein sentezlemedeki azalmaları ise vücutta sıvı birikmesine ve ödem oluşumuna neden olur. Özellikle bacaklarda oluşan bu ödem günlük yaşamı zorlaştırabilir. Aynı zamanda pıhtılaşma faktörlerinin yeterince üretilmemesi vücutta kolay morarma ve kanamalara yol açabilir. Karaciğerin toksin temizleme yeteneğinde azalma yaşandığında zihinsel bulanıklık ortaya çıkar; bu durum günlük karar alma süreçlerini etkileyebilir.

Hepatomegali Nasıl Teşhis Edilir?

Hepatomegali teşhisinde detaylı bir tıbbi inceleme gereklidir. İlk olarak hastanın öyküsü dikkatlice incelenir; alkol kullanımı düzenli alınan ilaçlar toksik maddelere maruz kalma ve ailede karaciğer hastalığı öyküsü gibi bilgiler alınır. Bu adım olası risk faktörlerini belirlemek açısından önemlidir. Fizik muayene sırasında karaciğer palpasyonla değerlendirilir ve karaciğerin sağ kaburga sınırının altına inip inmediği kontrol edilir.

Görüntüleme yöntemlerinden abdominal ultrasonografi karaciğer büyümesini belirlemek için ilk tercih edilen hızlı ve non-invaziv bir yöntemdir. Ultrasonografi hem karaciğerin büyüklüğünü hem de dokusundaki değişiklikleri gösterebilir. Daha karmaşık durumlarda bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi ileri teknikler kullanılır. Bu yöntemler karaciğerin kesitsel yapısını detaylı bir şekilde incelemeye olanak tanır ve karaciğerdeki olası kitleleri değerlendirmede yardımcı olur.

Klinik incelemenin yanı sıra laboratuvar testleri de hepatomegali teşhisinde değerli bilgiler sağlar. Karaciğer fonksiyon testleri karaciğerin işleyişi hakkında bilgi verir. Serum aminotransferazlar (AST ALT) alkalen fosfataz ve bilirubin düzeyleri gibi parametreler değerlendirilir. Ayrıca viral hepatit ve otoimmün hastalıklara yönelik serolojik testler de yapılabilir. Tam kan sayımı (hemogram) ile anemi lökopeni veya trombositopeni gibi hematolojik bulguların varlığı araştırılır.

Tanıda gerektiğinde karaciğer biyopsisi yapılır. Biyopsi özellikle diğer yöntemlerle net teşhis konulamadığında mikroskobik inceleme için karaciğer dokusundan örnek almayı içerir. Ayrıca ERCP ve MRCP gibi ek yöntemlerle safra yollarının durumu değerlendirilir. Doppler ultrasonografi ise hepatik kan akımını kontrol ederek vasküler anormallikleri tespit eder.

Hepatomegali Nasıl Tedavi Edilir?

Hepatomegali tedavisinde altta yatan sebebe bağlı olarak girişimsel radyoloji teknikleri önemli bir rol oynar. Bu yöntemler genellikle invaziv olmayan veya minimal invaziv işlemler olup karaciğerin büyümesine yol açan semptomları hafifletmek ve organın işlevini desteklemek amacıyla uygulanır. Tedavide kullanılan başlıca girişimsel radyoloji yöntemleri şunlardır:

• TIPS yöntemi
• IVC stentleme
• Portal Ven Embolizasyonu (PVE)
• Transarteriyel Embolizasyon (TAE)
• Transarteriyel Kemoembolizasyon (TACE)
• Perkütan ablasyon teknikleri (RFA MWA)

Bu tedaviler hastanın durumuna göre dikkatle seçilir ve multidisipliner bir ekiple uygulanır. Özellikle karaciğer sirozu polikistik karaciğer hastalığı veya dev karaciğer tümörleri gibi spesifik durumlarda bu girişimsel yöntemler tedavi seçenekleri arasında öne çıkar.

Hepatomegalinin Komplikasyonları Nelerdir?

Hepatomegali çeşitli hastalıklarla ilişkili olarak gelişen bir durum olup zamanında tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Karaciğerin büyümesi organın işlevlerinde bozulmalara neden olabilir ve bu durum vücuttaki birçok sistemi etkileyebilir. Hepatomegaliye bağlı ortaya çıkabilecek başlıca komplikasyonlar şunlardır:

• Karaciğer yetmezliği
• Kanama eğilimi
• Enfeksiyon riskinde artış
• Siroz gelişimi
• Portal hipertansiyon
• Karaciğer koması
• Asit birikimi
• Varis gelişimi

Karaciğer yetmezliği hepatomegalinin ilerleyen safhalarında görülebilecek ciddi bir komplikasyondur. Bu durumda karaciğer vücuttaki toksinleri yeterince temizleyemez ve bu durum diğer organlarda da işlev bozukluklarına yol açabilir. Kanama eğilimi karaciğerin pıhtılaşma faktörlerini yeterince üretememesiyle ilgili olarak artar ve bu da basit yaralanmalarda bile ciddi kanamalara yol açabilir.

Portal hipertansiyon karaciğerde kan akışının engellenmesiyle ortaya çıkar ve varis gelişimine neden olur. Özellikle yemek borusunda oluşan varisler kanama riskini artırarak hayati tehlike yaratabilir. Asit birikimi ise karnın iç boşluğunda sıvı toplanması olarak kendini gösterir ve şiddetli rahatsızlık yaratabilir.

Hepatomegalinin bir diğer önemli komplikasyonu ise karaciğer koması olarak bilinen ve karaciğerin işlevlerini ciddi anlamda kaybetmesi sonucunda ortaya çıkan bir durumdur. Bu durum beyinde toksik maddelerin birikmesine bağlı olarak bilincin kapanmasına neden olabilir. Bu tür komplikasyonların önlenmesi için hepatomegaliye neden olan faktörlerin erken dönemde belirlenmesi ve uygun tedavi planlarının uygulanması hayati öneme sahiptir.

Hepatomegali Tedavisi Ne Zaman Yapılabilir?

Hepatomegali tedavisi genellikle altta yatan sebebe ve hastanın genel durumuna göre planlanır. Bu planlama sırasında kitlenin semptomlara yol açıp açmadığı kanama veya enfeksiyon gibi komplikasyon riski oluşturup oluşturmadığı ve kötü huylu dönüşüm potansiyeli taşıyıp taşımadığı dikkate alınır. Eğer hepatomegali ciddi belirtilere ve risklere neden oluyorsa cerrahi veya girişimsel tedavi yöntemleri değerlendirilir.

Tedavi gerektiren durumlar şunlardır:

• Semptomatik lezyonlar
• Kanama riski taşıyan kitleler
• Kasabach-Merritt sendromu
• Hızla büyüyen kitleler
• Kötü huylu dönüşüm potansiyeli taşıyan lezyonlar
• Biliyer obstrüksiyona yol açan lezyonlar
• Konservatif tedaviye yanıt vermeyen durumlar

Bu gibi durumlarda kitle büyüklüğünün yanı sıra hastanın yaşam kalitesini etkileme derecesi göz önünde bulundurulur. Örneğin büyük hemangiomlar ve hızlı büyüyen adenomlar ciddi ağrı baskı ve karaciğer fonksiyon bozukluklarına yol açabileceği için müdahale gerektirebilir. Tedavi seçenekleri arasında transarteriyel embolizasyon (TAE) radyofrekans ablasyon (RFA) gibi minimal invaziv girişimler öne çıkar.

Girişimsel işlemler hastanın cerrahi risklerini en aza indirirken komplikasyonların önlenmesi ve semptomların hafifletilmesinde etkili sonuçlar sunabilir. Her vaka için en uygun tedavi yönteminin belirlenmesi amacıyla multidisipliner bir değerlendirme yapılması ve hastanın tedavi süreci boyunca izlenmesi önem taşır.

Hepatomegali Tedavisi Ne Zaman Yapılamaz?

Hepatomegali tedavisi bazı durumlarda hastaya ek riskler oluşturabileceği için uygulanmaz. Özellikle girişimsel tedaviler olan karaciğer biyopsisi transarteryel kemoembolizasyon (TACE) ve portal ven embolizasyonu (PVE) belirli sağlık koşulları altında tercih edilmez. Hastanın mevcut hastalık durumu kanama eğilimi ve diğer organ fonksiyonları tedavi seçeneklerini sınırlayabilir. Şu durumlarda yapılamaz:

• Koagülopati bozuklukları
• Assit varlığı
• Prosedür sırasında hareket etme olasılığı
• Ekstrahepatik safra tıkanıklığı
• İleri karaciğer yetmezliği
• Portal ven trombozu
• Böbrek yetmezliği
• Ciddi kardiyopulmoner hastalık
• Portal hipertansiyon
• Tam lobar portal ven tıkanıklığı
• Ekstrahepatik metastatik hastalık
• Yetersiz karaciğer hacmi
• Ciddi komorbid durumlar (sepsis gibi)

Bu kontrendikasyonlar göz önünde bulundurularak her hasta için özel bir değerlendirme yapılır. Böylece tedavi sürecinde hem riskler en aza indirgenir hem de girişimsel tedavi yöntemlerinin başarısı artırılır.

Hepatomegali İyileşme Süreci Nasıldır?

Hepatomegali tedavisinde uygulanan girişimsel işlemler sonrası iyileşme süreci seçilen tedavi yöntemine ve hastanın genel sağlık durumuna göre farklılık gösterir. İyileşme döneminde özellikle ağrı yönetimi yan etkilerin takibi ve olası komplikasyonların kontrolü önemlidir.

İyileşme sürecinde dikkat edilmesi gereken başlıca noktalar:

• Transarteriyel embolizasyon işlemi sonrası ağrı ve ateş
• Perkütan ablasyon sonrası hafif kanama riski
• TIPS sonrası hepatik ensefalopati olasılığı
• ERAS protokolleriyle erken mobilizasyon ve beslenme
• Torasik epidural analjezi ile ağrı yönetimi
• MARS sistemi ile karaciğer destek

Hepatomegali tedavisinde ERAS protokolleri sayesinde hastaların iyileşme süreçlerinde hızlı ilerleme sağlanabilir. Bu protokoller cerrahi sonrasında ağrının azaltılmasına ve komplikasyonların önlenmesine yardımcı olur. Ameliyat sonrası kullanılan ağrı yönetimi teknikleri ise hastaların konforunu artırarak iyileşme sürecini hızlandırır. Karaciğer fonksiyonları desteklenmesi gerektiğinde MARS gibi karaciğer destek sistemleri uygulanarak iyileşme süreci daha güvenli hale getirilebilir.

Hepatomegali Nasıl Önlenir?

Hepatomegali yani karaciğer büyümesinin önlenmesinde sağlıklı bir yaşam tarzı ve koruyucu önlemler büyük rol oynar. Bu durumun oluşmasını önlemek için belirli yaşam tarzı değişiklikleri ve alışkanlıklar etkili olabilir. Önleme yolları şunlardır:

• Alkol tüketimini azaltmak
• Düzenli egzersiz yapmak
• İdeal kiloyu korumak
• Dengeli ve besleyici bir diyet benimsemek
• Hepatit A ve B aşılarını yaptırmak
• Gereksiz ilaçlardan kaçınmak
• Çevresel toksin maruziyetini sınırlamak
• Altta yatan hastalıkları kontrol altında tutmak

Bu önlemler hepatomegali riskini azaltmanın yanı sıra karaciğerin sağlıklı ve verimli çalışmasını sağlar. Karaciğerin toksinleri filtreleme ve enerji depolama işlevleri vücudun genel sağlığı için hayati önem taşır. Dolayısıyla karaciğer sağlığını koruyucu önlemler almak yalnızca hepatomegali riskini düşürmekle kalmaz aynı zamanda vücudun genel işleyişini de destekler.

Sıkça Sorulan Sorular

Hepatomegali hangi hastalıkların belirtisi olabilir?

Hepatomegali (karaciğer büyümesi), hepatit, siroz, yağlı karaciğer hastalığı ve karaciğer kanseri gibi karaciğer hastalıklarını; mononükleoz, sıtma ve şistozomiyaz gibi enfeksiyonları; hemokromatoz ve Wilson hastalığı gibi genetik bozuklukları; konjestif kalp yetmezliği ve Budd-Chiari sendromu gibi kalp ve damar sorunlarını; lösemi ve lenfoma gibi kanserleri gösterebilir. Batı ülkelerinde obezite ve tip II diyabete bağlı non-alkolik steatohepatit (NASH), sık görülen nedenlerdendir. Dünya genelinde 200 milyondan fazla insanı etkileyen şistozomiyaz, karaciğer büyümesinin yaygın nedenlerinden biridir.

Karaciğer büyümesi nasıl teşhis edilir?

Hepatomegali, yani karaciğer büyümesi, fiziksel muayene, görüntüleme yöntemleri ve laboratuvar testleri ile teşhis edilir. Fiziksel muayenede doktorlar karaciğerin boyutunu palpasyon ve perküsyonla değerlendirir, hassasiyet veya düzensizlikleri not eder. Ultrason, bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi görüntüleme yöntemleri karaciğerin boyutunu ve yapısını ayrıntılı olarak gösterir. Örneğin 2.080 kişi üzerinde yapılan bir çalışmada, midklavikular hat boyunca 16 cm’yi aşan karaciğer boyutunun katılımcıların %12’sinde görüldüğü belirlenmiştir. Karaciğer fonksiyon testleri gibi laboratuvar testleri, enzim seviyelerini ölçerek viral hepatit gibi altta yatan durumları tespit edebilir. Bazı durumlarda, karaciğer hastalıklarının tanımlanmasına yardımcı olmak için karaciğer biyopsisi yapılabilir.

Hepatomegalinin en yaygın nedenleri nelerdir?

Hepatomegali, yani karaciğer büyümesi, en sık görülen nedenler arasında dünya genelinde %25 oranında görülen alkolsüz yağlı karaciğer hastalığı (NAFLD) ve Batı ülkelerinde karaciğer hastalıklarının yaklaşık %50’sinden sorumlu olan alkolik karaciğer hastalığı bulunur. Viral hepatitler, özellikle hepatit B ve C, dünya çapında yılda 1 milyondan fazla ölüme yol açar. Konjestif kalp yetmezliği olan bireylerin yaklaşık %15’inde karaciğer büyümesi görülür. Metabolik bozukluklar arasında hemokromatozis (her 200 kişide 1) ve Wilson hastalığı (her 30.000 kişide 1) daha nadir nedenlerdir. Şistozomiyaz gibi enfeksiyon hastalıkları, dünya genelinde 200 milyondan fazla kişiyi etkileyerek sıklıkla hepatomegaliye yol açar. Ayrıca metastatik kanser ve primer karaciğer kanseri gibi karaciğer maligniteleri önemli nedenler arasındadır; karaciğer kanseri, dünya çapında kanserle ilişkili ölümlerin dördüncü en yaygın nedenidir.

Karaciğer büyümesi için uygulanan tedavi yöntemleri nelerdir?

Hepatomegali (karaciğer büyümesi) tedavisi, altta yatan nedene göre değişir. Örneğin alkolik olmayan yağlı karaciğer hastalığında kilo verme, diyet değişiklikleri ve fiziksel aktivitenin artırılması önerilir. Alkolle ilişkili karaciğer hastalığında alkolün tamamen bırakılması hayati önem taşır. Hepatit gibi durumların tedavisi için ilaçlar reçete edilebilir ve diyabet ile yüksek kolesterol gibi faktörlerin kontrol altına alınması gerekebilir. Karaciğer fonksiyonlarını ve hastalığın ilerlemesini değerlendirmek için düzenli kan testleri ve görüntüleme çalışmaları yapılmalıdır. İleri evre siroz gibi ciddi durumlarda karaciğer nakli düşünülebilir. Tedavi planı için mutlaka bir sağlık uzmanına danışılmalıdır.

Hepatomegaliyi önlemek için hangi beslenme önerileri uygulanmalıdır?

Hepatomegaliyi önlemek için bol meyve, sebze, tam tahıllar ve yağsız proteinler içeren dengeli bir diyet tercih edilmeli, doymuş yağlar, trans yağlar ve rafine şekerlerden kaçınılmalıdır. Lif açısından zengin baklagiller ve tam tahıllar sindirimi destekler ve karaciğer yağlanmasını azaltır. Aşırı alkol tüketiminden kaçınılmalıdır çünkü bu durum karaciğer büyümesine yol açabilir. Düzenli fiziksel aktivite, diyetle birlikte karaciğer sağlığını korumaya yardımcı olur. Kişiye özel öneriler için sağlık uzmanına danışılması tavsiye edilir.

Prof. Dr. Özgür KILIÇKESMEZ

Girişimsel Radyoloji ve Nöroradyoloji Uzmanı Prof. Dr. Özgür Kılıçkesmez, 1997 yılında Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nden mezun oldu. Uzmanlık eğitimini İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde tamamladı. Londra’da girişimsel radyoloji ve onkoloji alanında eğitim aldı. İstanbul Çam ve Sakura Şehir Hastanesi’nde girişimsel radyoloji bölümünü kurdu ve 2020 yılında profesör oldu. Çok sayıda uluslararası ödül ve sertifikaya sahip olan Kılıçkesmez’in 150’den fazla bilimsel yayını bulunmakta ve 1500’den fazla atıf almıştır. Halen Medicana Ataköy Hastanesi’nde görev yapmaktadır.