Bacak damar tıkanıklığı, periferik arterlerde ateroskleroz veya trombüs nedeniyle kan akışının kısıtlanmasıyla gelişen dolaşım bozukluğudur. Yürüme ile artan bacak ağrısı (klaudikasyo) en tipik belirtisidir.

Bacak damar tıkanıklığı nedenleri arasında sigara kullanımı, diyabet, hipertansiyon, yüksek kolesterol ve ileri yaş bulunur. Risk faktörlerinin kontrolü hastalığın önlenmesinde önemlidir.

Bacak damar tıkanıklığı tanısında fizik muayene, ayak bileği-kol indeksi ölçümü, doppler ultrason, BT veya MR anjiyografi kullanılır. Tanı, tedavi planlamasında kritik rol oynar.

Bacak damar tıkanıklığı tedavisinde yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi, endovasküler girişimler (balon, stent) veya cerrahi bypass yöntemleri uygulanır. Düzenli takip ile nüks riski azaltılır.

Türkiye’nin Girişimsel Radyoloji ve Nöroradyoloji Doktoru

Prof. Dr. Özgür KILIÇKESMEZ

Girişimsel Radyoloji / Girişimsel Nöroradyoloji

Prof. Dr. Kılıçkesmez, Türk Radyoloji Yeterlilik Belgesi, Türk Girişimsel Radyoloji Yeterlilik Belgesi, Strok (inme) tedavisi sertifikasyonu ve Avrupa Girişimsel Radyoloji Boardu (EBIR) sahibidir. Akademik geçmişinde, 2008 yılında Siemens Radyoloji Birincilik Ödülü’nü kazanmıştır.
Özgeçmiş Ödüller Yorumlar

Bacak Damar Tıkanıklığı Nedir?

Bacak arter tıkanıklığı periferik arter hastalığı olarak adlandırılan bir sağlık sorunudur ve bacaklara kan taşıyan arterlerin daralması veya tıkanmasıyla ortaya çıkar. Bu durumda arterlerde yağ ve kalsiyum gibi maddelerin birikmesi sonucu kan akışı azalır ve dokular yeterince oksijen alamaz. Özellikle ileri yaşlarda 50 yaş üzerindeki bireylerde daha sık görülen bu durum başta sigara kullanımı olmak üzere yüksek tansiyon diyabet ve yüksek kolesterol gibi risk faktörlerinin etkisiyle gelişir. Bacak damar tıkanıklığı yürüme sırasında bacaklarda ağrı uyuşma soğukluk ve güçsüzlük gibi belirtilerle kendini gösterir ve kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir.

Bacak Damar Tıkanıklığı Çeşitleri Nelerdir?

Bacak damar tıkanıklığı, genellikle periferik arter hastalığı kapsamında değerlendirilir ve kanın bacak kaslarına yeterince ulaşamamasıyla sonuçlanır. Tıkanıklığın nedeni, yeri ve damar tipi farklı türleri ortaya çıkarır:

  • Periferik Arter Tıkanıklığı: Bacak atardamarlarında ateroskleroz sonucu gelişen daralma veya tam tıkanmadır; yürürken ağrı (klaudikasyo) yaygın belirtidir.
  • Akut Arter Tıkanıklığı: Aniden gelişir; genellikle pıhtı ya da emboli nedeniyle olur ve acil müdahale gerektirir.
  • Kronik Arter Tıkanıklığı: Zamanla ilerleyen, yavaş seyirli tıkanıklık türüdür; damar daralması yavaşça gelişir.
  • Derin Ven Trombozu (DVT): Bacak toplardamarlarında pıhtı oluşumu ile kan dönüşü engellenir; şişlik ve ağrı görülür.
  • Yüzeyel Ven Tıkanıklığı: Cilt altındaki yüzeyel toplardamarlarda oluşur; genellikle daha hafif seyreder.
  • İliyak Arter Tıkanıklığı: Kasık bölgesindeki büyük atardamarlarda meydana gelir; her iki bacakta belirti verebilir.
  • Popliteal Arter Tıkanıklığı: Diz arkasındaki ana damarın tıkanması sonucu alt bacak ve ayakta dolaşım bozulur.

Bacak damar tıkanıklığı tedavisinde erken tanı, yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi ve gerekirse girişimsel yöntemler hayati önem taşır.

Bacak Damar Tıkanıklığının Nedenleri Nelerdir?

Bacak damar tıkanıklığı genellikle alt ekstremite periferik arter hastalığı (PAD) olarak bilinen bir durumdur ve atardamarların daralması veya tıkanmasıyla sonuçlanır. Bu duruma yol açan en önemli faktör arterlerde biriken yağ ve kolesterol gibi maddelerden oluşan plaklardır. Plaklar damar duvarına yapışarak kan akışını zorlaştırır bu da bacaklara giden oksijen ve besinlerin azalmasına neden olur.

Başlıca sebepler:

  • Ateroskleroz
  • Tromboz
  • Embolizm
  • Arteriyal Kalsifikasyon

Bu tıkanıklıkların ortaya çıkma riskini artıran çeşitli faktörler de mevcuttur:

  • Sigara Kullanımı
  • Diyabet
  • Hipertansiyon
  • Hiperlipidemi
  • İleri Yaş
  • Hareketsiz Yaşam Tarzı
  • Aile Geçmişi

Bu hastalık çoğu zaman yavaş ilerler ve erken dönemde belirti göstermeyebilir. Ancak risk faktörlerinin farkında olmak ve düzenli sağlık kontrolleri yaptırmak hastalığın önlenmesi ve erken teşhis edilmesi için önemlidir. Özellikle sağlıklı bir yaşam tarzını benimsemek dengeli beslenmek ve düzenli egzersiz yapmak gibi adımlar bacak damarlarındaki olası tıkanıklık riskini azaltmada etkili olur.

Bacak Damar Tıkanıklığı Ne Kadar Yaygındır?

Bacak damar tıkanıklığı dünya genelinde yaygın görülen ve özellikle yaşlı bireylerde sıklıkla rastlanan bir sağlık problemidir. 2019 verilerine göre 40 yaş üzerindeki 113 milyon insan bu hastalıktan etkilenmiştir ve bu dünya nüfusunun yaklaşık %1.52’sine denk gelmektedir. Özellikle kadınlarda erkeklere göre daha fazla görülmekte olup ileri yaşlarda görülme sıklığı artmaktadır:

  • 80-84 yaş grubunda prevalans %14.91
  • Kadınlarda daha yüksek oranda görülür
  • Engellilik ayarlanmış yaşam yılı (DALY) açısından kadın ve erkekler benzer etki düzeyindedir

Coğrafi dağılıma bakıldığında yüksek gelirli ülkelerde PAD prevalansı daha yüksek oranlarda görülmektedir. Örneğin ABD’de 100,000 kişi başına 3,799 Danimarka’da ise 5,330 vaka kaydedilmiştir. Ancak düşük gelirli ülkelerdeki oransal prevalans daha düşük olmasına rağmen hastalığın getirdiği yük daha ağırdır. Bu durum yüksek ve düşük gelirli ülkelerde en yüksek hastalık yükünün yaşandığı U şeklinde bir dağılım gösterir.

PAD’nin 1990 ve 2019 yılları arasında dünya genelinde artış gösterdiği kaydedilmiştir. Bu süre zarfında 100,000 kişi başına 1,229’dan 1,466’ya çıkan prevalans hastalığın yaygınlığında %19’luk bir artışı ifade eder. Özellikle hipertansiyon diyabet kronik böbrek hastalığı ve sigara kullanımı gibi risk faktörleri bu artışı tetiklemektedir. Bu faktörlerin varlığı PAD riskini önemli ölçüde artırmaktadır.

Bacak Damar Tıkanıklığının Oluşum Süreci Nasıldır?

Bacak damar tıkanıklığının oluşum süreci arterlerde plak birikimiyle başlayarak ilerleyen bir dizi adımdan meydana gelir. Bu süreç özellikle arter duvarlarının yapısında ve işlevinde bozulmalara neden olan aterosklerozla bağlantılıdır. Ateroskleroz gelişiminde çeşitli aşamalar gözlenir:

  • Endotel disfonksiyonu
  • Lipid birikimi
  • LDL oksidasyonu
  • Monosit göçü
  • Köpük hücre oluşumu
  • Yağlı leke oluşumu
  • Düz kas hücre göçü
  • Plağın ilerlemesi
  • Kalsifikasyon

Bu süreçler arterlerin zamanla daralmasına ve kan akışında belirgin azalmalara yol açar. Özellikle ileri aşamalarda plak yapısında meydana gelen kalsifikasyonlar veya fibröz yapının zayıflaması plak yırtılmalarına neden olarak kan dolaşımını tamamen durdurabilen pıhtıların oluşmasına zemin hazırlar. Bacak arterlerinde gerçekleşen bu süreç periferik arter hastalığı (PAH) olarak bilinir ve yürüyüş sırasında bacak ağrıları soğukluk hissi gibi belirtilerle kendini gösterir.

Bacak Damar Tıkanıklığı Belirtileri Nelerdir?

Bacak damar tıkanıklığı belirtileri alt ekstremitelere yeterli kan akışının sağlanamaması sonucu ortaya çıkar ve hastalığın ilerleme seviyesine göre farklı şekillerde gözlemlenir. Bu belirtiler özellikle fiziksel aktiviteler sırasında kendini gösterir ve bireyin günlük yaşamını olumsuz etkiler:

  • Kas ağrısı
  • Kramp
  • Dinlenme sırasında yanma veya sızlama
  • Bacakta veya ayakta soğukluk
  • Uyuşma
  • Güçsüzlük
  • Cilt renginde solukluk ya da maviye dönme
  • Ciltte parlaklık
  • Kıl kaybı
  • Tırnakların kırılgan hale gelmesi
  • Ayak veya bacakta iyileşmeyen yaralar
  • Erkeklerde iktidarsızlık
  • Kasların zayıflaması veya küçülmesi

Hastalığın erken dönemlerinde belirtiler hafif seyreder veya hiç görülmeyebilir ancak ilerledikçe bu sorunlar daha belirgin hale gelir ve bireyin hareket kabiliyetini kısıtlayabilir. Müdahale edilmediği durumlarda ciddi dolaşım sorunları doku hasarı ve enfeksiyon gibi komplikasyonlar gelişebilir. Erken teşhis ve uygun tedavi yöntemleri ile hastalığın ilerleyişini kontrol altına almak mümkündür.

Bacak Damar Tıkanıklığı Nasıl Teşhis Edilir?

Alt ekstremite periferik arter hastalığının (PAD) teşhisi hasta öyküsü fizik muayene ve çeşitli tanı testleri ile detaylandırılır. İlk olarak hasta öyküsünde ağrıların özellikleri incelenir. Özellikle egzersiz sırasında bacaklarda ortaya çıkan ve istirahat ile geçen ağrıların yanı sıra iyileşmeyen yaralar PAD’nin belirgin semptomları arasında yer alır. Ardından vasküler muayene ile bacaklarda nabız kontrolleri yapılır ve femoral arterdeki anormal sesler dinlenir.

Teşhisi desteklemek amacıyla başvurulan tanı testleri:

  • Ayak-Brachiyal İndeksi (ABI)
  • Parmak-Brachiyal İndeksi (TBI)
  • Segmental Bacak Basınçları
  • Nabız Hacim Kayıtları (PVR)
  • Doppler Ultrasonografi
  • Bilgisayarlı Tomografi Anjiyografi (CTA)
  • Magnetik Rezonans Anjiyografi (MRA)
  • Konvansiyonel Anjiyografi

Ek olarak laboratuvar testleri ile kan değerleri değerlendirilir. Özellikle hiperlipidemi diyabet ve böbrek fonksiyonları gibi PAD ile ilişkili risk faktörlerine yönelik kan testleri yapılır. Bu testler hastanın sağlık durumunun kapsamlı bir analizini sunarak tedavi planının etkinliğini artırır. Erken tanı hastalığın ilerlemesini yavaşlatmada ve komplikasyonların önlenmesinde önemli rol oynar.

Bacak Damar Tıkanıklığı Ameliyatlı ve Ameliyatsız Nasıl Tedavi Edilir?

Bacak damar tıkanıklığının tedavisinde damarların yeniden açılmasını sağlayan ve kan akışını eski haline getiren çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Bu yöntemler arasında minimal invaziv prosedürlerden cerrahi işlemlere kadar geniş bir seçenek yelpazesi bulunmaktadır. Konservatif tedavi seçeneklerinin etkisiz olduğu durumlarda veya kritik alt ekstremite iskemisi gibi ciddi tablolar görüldüğünde müdahaleye başvurulur. Tedavi sürecinin etkinliğini belirleyen faktörler arasında lezyonun yeri uzunluğu ve hastanın genel sağlık durumu yer almaktadır.

Endovasküler Yöntemler:

  • Anjiyoplasti
  • Stent yerleştirme
  • Aterektomi
  • Subintimal anjiyoplasti
  • Tromboliz ve trombektomi
  • İlaç kaplı balon ve stentler

Anjiyoplasti daralmış ya da tıkanmış damarları genişletmek için kullanılan en yaygın endovasküler yöntemlerden biridir. Bu işlemde bir balon yardımıyla tıkalı bölge açılır ve gerektiğinde bir stent takılarak damarların yeniden kapanması önlenir. Aterektomi ise damardaki kalsifiye plakların özel cihazlarla çıkarılmasını içerir ve çoğunlukla diğer endovasküler yöntemlerin yetersiz kaldığı durumlarda destekleyici olarak kullanılır. Tromboliz ve trombektomi yöntemleri ise akut tıkanıklıkların giderilmesi amacıyla pıhtının eritilmesi veya fiziksel olarak çıkarılması işlemidir.

Cerrahi Yöntemler:

  • Bypass cerrahisi
  • Endarterektomi

Cerrahi müdahaleler genellikle endovasküler tedavi seçeneklerinin uygulanamadığı veya yetersiz kaldığı durumlarda tercih edilir. Bypass cerrahisi tıkalı bölgenin etrafından kan akışını sağlamak için otolog ven ya da sentetik greftlerin kullanılması işlemidir. Endarterektomi ise tıkanıklığa neden olan plakların damar duvarından cerrahi olarak çıkarılmasını içerir.

Gelişen teknolojiler sayesinde damar tıkanıklıklarının tedavisinde yenilikçi cihazlar kullanılmaktadır. Özellikle ileri görüşlü ultrason teknolojisine sahip kateterler ile tedavi sürecinde hassasiyet artırılmış ve güvenlik sağlanmıştır. Bu cihazlar tedaviye yönelik yönlendirme sağlar ve böylece müdahalenin başarısı yükseltilir. Hasta seçiminde hastanın yaşı eşlik eden sağlık sorunları ve damar yapısının uygunluğu gibi faktörler dikkate alınarak uygun yöntem belirlenir.

Bacak Damar Tıkanıklığının Komplikasyonları Nelerdir?

Bacak damar tıkanıklığı ilerleyen dönemlerde ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu durum bacaklara yeterli kan gitmemesi nedeniyle doku hasarına ve daha ciddi sağlık sorunlarına zemin hazırlar. Erken dönemde belirtiler fark edilmez veya ihmal edilirse komplikasyon riski artar ve tedavi daha zor hale gelir. PAH’nin komplikasyonları arasında dokuların oksijensiz kalması enfeksiyon riski ve ciddi vakalarda uzuv kaybı gibi sonuçlar yer alır.

Komplikasyonlar:

  • Bacaklarda ağrı
  • Yürüme mesafesinde kısalma
  • Yara iyileşme problemleri
  • Enfeksiyon riski
  • Ayak ve parmaklarda renk değişimi
  • Deride incelme ve kuruluk
  • Tırnakların kırılgan hale gelmesi
  • Soğukluk hissi
  • Bacak kaslarında güçsüzlük
  • Arterlerdeki daralma veya tıkanma
  • Gangren (ciddi durumlarda)

PAH’nin ilerlemesiyle birlikte bacaklarda doku kaybı veya kangren gelişebilir. Bu durum genellikle uzun süreli oksijen eksikliğinin bir sonucudur ve enfeksiyonla birleştiğinde hayatı tehdit edici hale gelebilir. Tedavi edilmediğinde PAH yalnızca bacak sağlığını değil aynı zamanda genel kardiyovasküler sağlığı da etkileyebilir; bu nedenle kalp krizi ve inme riski de artar.

Bacak Damar Tıkanıklığı Tedavisi Ne Zaman Yapılabilir?

Alt ekstremite periferik arter hastalığı (PAD) tedavisi hastanın semptomlarının şiddeti ve hastalığın ilerleme durumu göz önünde bulundurularak belirlenir. Müdahale tedavisi gerektiren durumlar hastanın yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyen belirtiler ve damar tıkanıklığının riskli seviyelere ulaşması durumunda gündeme gelir.

Özellikle şu durumlarda müdahale tedavisi düşünülmelidir:

  • Aralıklı klaudikasyon
  • Kritik bacak iskemisi (CLTI)
  • Akut bacak iskemisi (ALI)
  • Başarısız konservatif tedavi
  • Önemli anatomik tıkanıklıklar

Aralıklı klaudikasyon egzersiz sırasında ortaya çıkan bacak ağrısıyla kendini gösterir ve dinlenme ile geçer. Eğer semptomlar hastanın günlük yaşamını zorlaştırıyor ve diğer tedaviler yeterli gelmiyorsa müdahale planlanabilir. Kritik uzuv tehdit edici iskemide ise hastanın bacağı tehdit altındadır ve iskemik dinlenme ağrısı kangren gibi semptomlarla karşılaşılabilir. Bu durumda uzvu korumak için acil müdahale zorunludur.

Acil uzuv iskemisi ani olarak meydana gelen kan akışı kaybı nedeniyle uzvu tehdit eder ve genellikle emboli veya tromboz nedeniyle ortaya çıkar. Bu gibi acil durumlarda hızlı müdahale gereklidir. Başarısız konservatif tedavi alan hastalar da tüm medikal tedavi ve yaşam tarzı değişikliklerine rağmen semptomları geçmiyorsa müdahaleye ihtiyaç duyabilirler. Önemli anatomik tıkanıklıklar ise damarların kritik bölgelerinde tıkanma olduğunda kan akışını korumak için müdahale gerektirebilir.

Bacak Damar Tıkanıklığı Tedavisi Ne Zaman Yapılamaz?

Bacak damar tıkanıklığı tedavisi hastanın sağlığına ve belirli koşullara bağlı olarak her zaman uygulanamayabilir. Bazı durumlarda girişimsel tedavi yöntemlerinin riskleri potansiyel faydalarından daha yüksek olabilir. Bu tür durumlarda tedavi yöntemlerinin uygulanabilirliği sınırlıdır. İşte bacak damar tıkanıklığında tedavi uygulanamayacak başlıca durumlar:

  • Şiddetli kanama bozuklukları
  • Ciddi kontrast alerjisi geçmişi
  • İleri evre böbrek yetmezliği
  • Vasküler giriş bölgesinde enfeksiyon varlığı
  • Yaygın arter kireçlenmesi (kalsifikasyon)
  • Kollateral akımı yetersiz tam tıkanıklıklar
  • Stabil olmayan kalp-damar hastalıkları veya diğer ciddi sağlık sorunları
  • Küçük damar çapı veya kompleks damar yapısı
  • Önceki başarısız revaskülarizasyon girişimleri
  • Prosedür sonrası bakım veya tedaviye uyum gösterememe

Her hastanın tedaviye uygunluğu bu özel durumlar dikkate alınarak bireysel olarak değerlendirilir. Tedaviye uygun olmayan hastalarda hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak veya semptomları hafifletmek amacıyla ilaç tedavisi yaşam tarzı değişiklikleri ve konservatif yaklaşımlar ön plana çıkar. Bu hastalar için alternatif tedavi yollarının aranması ve gerekirse multidisipliner bir yaklaşımla ilerlenmesi bacak damar tıkanıklığı yönetiminde önem taşır.

Bacak Damar Tıkanıklığı İyileşme Süreci Nasıldır?

Bacak damar tıkanıklığı tedavisi sonrası iyileşme süreci müdahale türüne ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak farklı aşamalardan geçer. Başarılı bir iyileşme süreci için doktor önerilerine uymak belirli önlemler almak ve düzenli kontrolleri aksatmamak önemlidir. Tedavi sonrası iyileşme süreci postoperatif bakım yara bakımı erken mobilizasyon ve yaşam tarzı değişikliklerini kapsar.

Gözetim ve Kontrol:

  • İşlem sonrasında hastanın kanama hematom gibi komplikasyonlar açısından izlenmesi
  • Vital bulguların ve cerrahi bölgenin düzenli kontrolü

Ağrı Yönetimi:

  • Ağrının kontrol altına alınması için analjeziklerin uygulanması
  • Bu sayede hastanın hareket kabiliyetinin ve konforunun artırılması

Antikoagülan Kullanımı:

  • Kan pıhtılaşmasını önlemek için reçete edilen antiplatelet veya antikoagülan tedavi
  • Tedavi protokolünün işleme göre belirlenmesi

Hastanede Kalış ve Taburcu Edilme Süreci:

  • Kalış süresinin işlem türüne ve hastanın iyileşme hızına göre ayarlanması
  • Taburcu öncesinde yara bakımı ilaç kullanımı ve komplikasyon belirtilerinin hasta ile paylaşılması

Yara Bakımı ve İzleme:

  • Cerrahi bölgenin temiz ve kuru tutulması
  • Enfeksiyon belirtilerinin örneğin kızarıklık şişlik ve akıntının izlenmesi

Takip Randevuları:

  • Dikiş veya klipslerin çıkarılması için düzenli takip randevuları
  • Greft veya stent açıklığının kontrol edilmesi

Erken Mobilizasyon ve Fiziksel Aktivite:

  • Erken hareketin teşvik edilerek derin ven trombozu riskinin azaltılması
  • Kan dolaşımını destekleyici yürüyüş ve kademeli aktivite artırımı

Fizik Tedavi:

  • Uzuv fonksiyonunu artırıcı yapılandırılmış rehabilitasyon programları

Yaşam Tarzı Değişiklikleri:

  • Sigaranın bırakılması sigaranın damar sağlığına zarar vermemesi için
  • Sağlıklı diyet ve düzenli egzersiz ile kalp sağlığını destekleme

Komplikasyon Yönetimi:

  • Greft veya stent tıkanıklığı riskinin farkında olunması
  • Yara komplikasyonları örneğin sıvı birikimi veya şişlik durumlarında sağlık profesyoneline başvurulması

Bacak damar tıkanıklığı tedavisinin başarılı bir iyileşme süreci için doktor talimatlarına eksiksiz uymak gerekir. Düzenli takiplerle komplikasyonların önüne geçilebilir. Hastanın tedavi sonrası fiziksel aktiviteye dönme süreci kademeli olarak ilerler ve uzman rehberliğinde yapılmalıdır. Önerilen ilaç tedavisine uymak tekrar tıkanma riskini azaltırken uzun vadeli sağlık açısından da önemlidir.

Bacak Damar Tıkanıklığı Nasıl Önlenir?

Bacak damar tıkanıklığını önlemek için risk faktörlerinin kontrolü ve tedavi yöntemlerinin titizlikle uygulanması gereklidir. Öncelikle yaşam tarzı değişiklikleri ile damar sağlığının korunması sağlanabilir. Sigara bu hastalığın önemli bir tetikleyicisi olduğundan bırakılması şarttır. Beslenme alışkanlıkları da arter sağlığını etkiler; özellikle doymuş yağ oranı düşük sebze ve meyve açısından zengin bir diyet önerilir. Düzenli fiziksel aktivite özellikle yürüyüş programları kan dolaşımını destekler ve belirtileri hafifletir.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri:

  • Sigara bırakma
  • Sağlıklı beslenme
  • Düzenli egzersiz

Tıbbi tedavi ise hastalığın ilerlemesini durdurmada büyük önem taşır.  Antiagregan ilaçlar kan pıhtılaşmasını önleyerek damar tıkanıklığı riskini azaltır. Kolesterol seviyelerinin düşürülmesi için lipid düşürücü tedaviler uygulanır; statinler LDL kolesterolü kontrol altında tutmaya yardımcıdır. Kan basıncının normal aralıkta kalması damar sağlığı açısından gereklidir ve antihipertansif ilaçlarla sağlanabilir. Diyabetik hastalarda kan şekeri kontrolü ise ilerleyen damar hasarını engellemede önemli bir faktördür.

Tıbbi Tedaviler:

  • Antiagregan ilaçlar
  • Lipid düşürücü tedavi
  • Antihipertansif tedavi
  • Glikoz kontrolü

Son gelişmelerle birlikte PCSK9 inhibitörleri de lipid yönetiminde ek faydalar sunar. Bu stratejilerin uygulanması bacak damar sağlığını korumak ve hastalığın komplikasyonlarını azaltmak için kritik bir öneme sahiptir.

Sıkça Sorulan Sorular

Bacak damar tıkanıklığının (Periferik Arter Hastalığı PAH) en yaygın nedeni, damar duvarlarında yağ, kolesterol ve diğer maddelerin birikmesiyle oluşan aterosklerozdur. Sigara içmek, PAH riskini %400 artırır ve semptomların sigara içmeyenlere göre 10 yıl daha erken görülmesine neden olur. Diyabet, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve 50 yaş üzeri olmak risk faktörlerini artırır. ABD’de 60 yaş üzerindeki bireylerin %12-20’si PAH’tan etkilenirken, bu oran 85 yaş üzerindekilerde %50’ye yaklaşır. Erkekler kadınlara göre daha sık etkilenir. Daha az yaygın nedenler arasında damar iltihaplanmaları, uzuv yaralanmaları, anormal kas ya da bağ yapıları ve radyasyon maruziyeti bulunur. PAH hastalarının %80’i halen sigara içen ya da eskiden içmiş kişilerdir ve üç ya da daha fazla risk faktörüne sahip olmak PAH riskini on kat artırır.

Bacak damar tıkanıklığı (Periferik Arter Hastalığı PAH) dünya çapında 200 milyonun üzerinde kişiyi etkiler ve yürüme sırasında bacak ağrısı (intermittan klodikasyon), kas krampları ve güçsüzlük gibi belirtiler günlük hayatı ciddi şekilde kısıtlar. PAH hastalarının yaklaşık %40’ı bacak ağrısı yaşamazken, bazıları istirahat halinde ağrı ve iyileşmeyen yaralarla seyreden kronik uzuv tehdit edici iskemisi geliştirir ve bu durum doku ölümü ve uzuv kaybıyla sonuçlanabilir. PAH hastaları, kalp krizi ve felç gibi ciddi kardiyovasküler olaylar açısından, bu durumu olmayanlara göre 2 ila 6 kat daha fazla risk altındadır. Risk faktörleri arasında sigara kullanımı, diyabet, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve 50 yaş üstü olmak bulunur. Erken teşhis, yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi ve ileri vakalarda cerrahi müdahaleler, yaşam kalitesini artırmak ve ciddi sonuçları önlemek için kritik önemdedir.

Bacak damar tıkanıklığı (Periferik Arter Hastalığı PAD) için cerrahi olmayan tedaviler arasında sigarayı bırakma, düzenli egzersiz ve hipertansiyon, diyabet ve hiperlipidemi gibi risk faktörlerini yönetmeye yönelik diyet değişiklikleri gibi yaşam tarzı değişiklikleri bulunur. Statinler kolesterolü düşürerek arter plaklarını stabilize ederken, antiplatelet ilaçlar kan pıhtısı risklerini azaltır. Minimal invaziv işlemler arasında daralmış damarları genişletmek için balon kullanılan anjiyoplasti ve damarları açık tutmak için stent yerleştirme yöntemleri yaygındır. Plakları kateterle çıkarma işlemi olan aterektomi de bir diğer seçenektir. Bu tedaviler kan akışını iyileştirmeyi, semptomları hafifletmeyi ve hastalığın ilerlemesini önlemeyi amaçlar.

Bacak damar tıkanıklığını önlemek için sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek çok önemlidir. Sigara içmeyi bırakmak şarttır, çünkü tütün kullanımı periferik arter hastalığı (PAD) riskini önemli ölçüde artırır. Günde 30 dakika tempolu yürüyüş gibi düzenli fiziksel aktivite, damar sağlığını iyileştirebilir. Günde en az üç porsiyon sebze ve meyve içeren bir diyet, PAD prevalansını %18 oranında azaltabilir. Kan basıncı, kolesterol seviyeleri ve diyabetin yaşam tarzı değişiklikleri ve gerekirse ilaçlarla kontrol edilmesi de kritik öneme sahiptir. Ayrıca yeterli uyku almak faydalıdır; çünkü günde beş saatten az uyumak, PAD gelişme riskini %74 oranında artırır. Bu önlemleri uygulayarak, bireyler bacak damar tıkanıklığı ve ilgili komplikasyon risklerini önemli ölçüde azaltabilirler.

Tedavi edilmediğinde bacak damar tıkanıklığı (periferik arter hastalığı PAD), ciddi komplikasyonlara yol açabilir. ABD’de travmaya bağlı olmayan ampütasyonların yaklaşık %82’si vasküler durumlar, özellikle PAD nedeniyle gerçekleşmektedir. PAD hastaları, bu duruma sahip olmayanlara kıyasla kardiyovasküler ölüm riskinde 10 ila 15 kat daha yüksek risk taşır. Tedavi edilmediğinde PAD, iyileşmeyen yaralar ve enfeksiyonlarla karakterize edilen kritik uzuv iskemisine ilerleyebilir ve bu durum ampütasyon gerektirebilir. Ayrıca PAD, koroner arter hastalığı, kalp krizi ve felç riskini artırır. Bu ciddi sonuçları önlemek için erken teşhis ve tedavi kritik önemdedir.

Call Now Button